محمدرضا زکایی خسروشاهی

لاله واژگون یکی از مهمترین گیاهان زینتی و دارویی بومی ایران است که در زیستگاه های طبیعی خود در معرض خطر انقراض قرار دارد. با توجه به مشکلات تکثیر این گیاه با روش های رایج، تکنیک های کشت بافت می تواند راه حل مناسبی باشد. در مطالعه حاضر، سوخ ها در نیمه دوم اردیبهشت از مناطق کوهستانی شهر کرمانشاه جمع آوری، ضدعفونی و سپس، در شرایط آزمایشگاهی کشت داده شدند. آزمایشات باززایی اولیه که با استفاده از قطعات کوچک فلس های سوخ (ابعاد 7/0 × 7/0 سانتیمتر) به عنوان ریزنمونه صورت گرفت، به دلیل آلودگی داخلی شدید سوخ ها با موفقیت همراه نبود. برای غلبه بر این مشکل، سوخ های استریل شده با آب گرم تیمار شده و یا به مدت شش ماه در دمای 5 درجه سانتیگراد نگهداری شدند. سپس، ریزنمونه های نوک شاخساره به طول 5/0 سانتیمتر در محیط کشت پایه موراشیگ و اسکوگ (MS) محتوی غلظت های مختلف مواد تنظیم کننده رشد [نفتالن استیک اسید (NAA)، 3-ایندول استیک اسید (IAA)، 6-بنزیل آمینوپورین (BAP) و کینتین] و سوکروز کشت شده و به منظور تولید سوخچه در دمای 1±25 درجه سانتیگراد نگهداری شدند. کارایی تیمار 2 میلی گرم بر لیتر NAA، به علاوه 2 میلی گرم بر لیتر کینتین بیشتر از سایر تیمارها بود. در بین غلظت های مختلف سوکروز، غلظت 45 گرم بر لیتر از این کربوهیدرات تولید بیشترین تعداد سوخچه به ازای هر ریزنمونه را موجب گردید. بررسی آلودگی های داخلی ریزنمونه ها به شناسایی باکتری Pectobacterium carotovorum به عنوان عامل آلودگی منجر شد.