محمدرضا زکایی خسروشاهی

کاربرد تیمارهای به باغی از قبیل استفاده از تنظیم کننده های رشد گیاهی تأثیر زیادی در افزایش سازگاری به سرما و بهبود تحمل به سرمای درختان خزاندار دارد. بنابراین، در این پژوهش تحمل به سرمای زمستانه درخت زیتون تلخ در پاسخ به کاربرد آخر فصل اسید سالیسیلیک و اسید آبسیزیک در قالب طرح کاملاً تصادفی بررسی شد. این پژوهش در پاییز و زمستان 1400 بر روی درختان 5 ساله زیتون تلخ واقع در محوطه دانشکده کشاورزی دانشگاه ملایر انجام شد. تیمارهای مورد استفاده شامل 1- شاهد (محلولپاشی با آب مقطر)، 2- اسید آبسیزیک (غلظت 100 میکرومولار)، 3- اسید سالیسیلیک (غلظت 2 میلی مولار) و 4- اسید آبسیزیک (غلظت 100 میکرومولار) + اسید سالیسیلیک (غلظت 2 میلی مولار) بود که قبل از مرحله خزان در اواسط پاییز با استفاده از یک سمپاش دو لیتری تا مرحله آب چک بر روی درختان محلولپاشی شد. یک هفته پس از اعمال تیمارها، نمونه برداری از برگ و جوانه های درختان در آبان، دی و بهمن ماه برای ارزیابی تحمل به سرمای پاییزه و زمستانه و شاخص های مرتبط با تحمل به سرما در آبان ماه انجام شد. بر اساس نتایج، کمترین محتوای کلروفیل کل و محتوای نسبی آب و بیشترین درصد ریزش برگ و تشکیل پریدرم شاخه مربوط به درختان تیمار شده با اسید آبسیزیک به تنهایی بود. بیشترین محتوای فنول، پروتئین و پرولین مربوط به درختان تیمار شده با ترکیب اسید سالیسیلیک و اسید آبسیزیک بود که در مقایسه با درختان شاهد به ترتیب تا 4/42، 3/50 و 4/21 درصد باعث افزایش محتوای فنول، پروتئین و پرولین در جوانه شد. در آبان ماه تیمار اسید سالیسیلیک در ترکیب با اسید آبسیزیک باعث کاهش نشت یونی، مالون دی آلدئید و پراکسید هیدروژن جوانه به ترتیب تا 6/42، 1/36 و 37% در مقایسه با مقدار این شاخص ها در درختان شاهد شد. همچنین، در دی و بهمن ماه، کمترین میزان نشت یونی مربوط به درختان محلول پاشی شده ترکیب هر دو تنظیم کننده رشد بود. بیشترین میزان نشت یونی در هر سه تیمار دمایی (6-، 12- و 18- درجه سانتی گراد) مربوط به درختان شاهد بود. بیشترین میزان فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانی کاتالاز و آسکوربات پراکسیداز مربوط به تیمار کاربرد اسید آبسیزیک به تنهایی بود. با این حال، بیشترین فعالیت آنزیم گایاکول پراکسیداز مربوط به تیمار کاربرد ترکیبی اسید سالیسیلیک و اسید آبسیزیک و کمترین فعالیت این آنزیم ها مربوط