سابقه و هدف: امروزه، آلودگی های محیط زیست، به ویژه آلودگی اکوسیستم های آبی جوامع انسانی و سایر موجودات زنده را درگیر مشکلات جدی نموده است. ترکیبات مختل کننده غدد درون ریز یا ترکیبات شبه استروژنی به علت ایجاد اختلالات مهم در سیستم تولید مثلی و به تبع آن، در باروری انسان و سایر موجودات بسیار قابل توجه هستند. فتالات استرها به عنوان عامل روان کننده در ساخت مواد پلاستیکی استفاده می شوند و به راحتی در محیط زیست پراکنده می شوند. تا کنون هیچ مطالعه ای در مورد مقادیر فتالات استرها در محیط زیست ایران انجام نشده است و هدف این مطالعه به عنوان اولین گزارش در ایران، تعیین غلظت دو ترکیب پر مصرف فتالات استر شامل DEHP و DnBP در آب تالاب بین المللی انزلی می باشد. مواد و روش ها: برای تعیین غلظت این آلاینده ها، نمونه های آب از 30 ایستگاه در تالاب انزلی برداشت شد و پس از استخراج با روش میکرو استخراج مایع-مایع پخشی DLLME))، غلظت این دو ترکیب توسط دستگاه کروماتوگرافی گازی با طیف سنج جرمی تعیین شد. یافته ها: غلظت فتالات های DEHP و DnBP در نمونه های آبی به ترتیب 15/31-41/0 و 84/21-03/0 میکروگرم بر لیتر تعیین شد. در بین 30 نمونه بررسی شده هیچ کدام از نمونه های عاری از این دو ترکیب نبود که این خود نشان دهنده حضور وسیع این 2 آلاینده در کل تالاب انزلی می باشد. همچنین غلظت دو ترکیب در ایستگاه های ناحیه شرقی بسیار بیشتر از نواحی غربی بودند که علت این امر نزدیکی نواحی شرقی تالاب به شهر بندرانزلی، ورود پساب های نواحی شهری و صنعتی به داخل تالاب و حضور رودخانه های مختلف در این ناحیه می باشد. علاوه بر این، مقادیر تعیین شده این ترکیبات در تالاب بسیار بیشتر از محدوده خطر زیست محیطی تعیین شده به دست آمد. استنتاج: با توجه به اینکه غلظت های بدست آمده در تالاب انزلی بیشتر از محدوده خطر محیط زیستی بودند لذا اتخاذ یک راه کار عملی و موثر برای کنترل ورود انواع فتالات استرها در تالاب انزلی به منظور بهبود کیفیت این تالاب بین المللی و جلوگیری از صدمات جدی وارد شده به محیط اکولوژیک آن به دلیل حضور آلاینده های شیمیایی مختل کننده هورمونی بسیار ضروری است.
