گلسنگ ها پیشتاز حیات موجودات کره زمین هستند آنها ریشه، کوتیکول موم دار و روزنه ندارند لذا آب، مواد مغذی و گازها و... را مستقیماً از جو در تمام سطح تال خود جذب می کنند. اهداف این مطالعه شامل شناسایی گونه های گلسنگ آکاروسپورا از خانواده آکاروسپوراسه، تجمع زیستی دو عنصر مس و آهن در تال گلسنگ ها و بستر و تاثیر فاصله از معدن بر نقش زیست پایشگری گلسنگ ها می باشد. نمونه برداری در تابستان 1399در منطقه حفاظت شده لشگردر ملایر، در کوه و معدن آهنگران از گونه های گلسنگ آکاروسپورا و بستر آنها در 36 ایستگاه، انجام شد. نتایج آزمایشگاهی عناصر توسط دستگاههای (ICP-MS) و میکروسکوپ الکترونی (SEM-EDX) شناسایی 6 گونه گلسنگ را نشان داد.تصاویر میکروسکوپ الکترونی در گلسنگ (XRD)، بستر (XRF) و (EDS) حاکی از انباشتگی عناصر سنگین، تأثیر و برهم کنش آنها بر گلسنگ ها بود.پهنه بندی توسط نرم افزار Arc GIS برای دو فلز آهن و مس انجام شد. میانگین غلظت عناصر توسط روش های آماری نشان داد که بیشترین وکمترین غلظت عناصر به ترتیب مربوط به آهن با (67/14225) و کادمیوم با (50/0) در گلسنگ و در بستر آهن با (29/22780) کادمیوم با ( 33/0) میلی گرم برکیلوگرم می باشند. همچنین بیشترین تجمع دهندگی این عناصر در گلسنگ ها به ترتیب در، گلسنگ های گونه 1(Acarospora bullata)، گونه 2 (Glypholecia scabra) و گونه 6 (Acarospora strigata) می باشند. همچنین ایستگاه شماره 190 با ( 52/3668) میلی گرم برکیلوگرم آلوده ترین ایستگاه می باشد. نتایج پهنه بندی نشان داد که با افزایش فاصله از معدن مقدارآلودگی کمتر شده و آلوده ترین گلسنگ ها نزدیکترین گلسنگ ها به معدن بودند.گلسنگ ها عناصرضروری را به شکل کریستال و نمک در تال خود جای می دهند و با تجمع فلزات در برابر عناصر سمی مقاومت نشان می دهند ویژگی مقاومت در برابر عناصر سنگین آنها را بعنوان مهمترین و مقرون به صرفه ترین ابزار پایش زیستی قرار می دهد.
