نسرین حسن زاده

زمینه و هدف: در دهه­های گذشته منابع مهم آبی در سراسر جهان در معرض ورود فاضلاب­های خانگی، صنعتی و پساب­های کشاورزی قرار گرفته­اند. یکی از مهم­ترین آلاینده­های فاضلاب ترکیبات آلکیل بنزن سولفانات­های خطی (Linear Alkylbenzene Sulphonate ; LASs) هستند. هدف این مطالعه، تعیین غلظت و ارزیابی ریسک سلامت این ترکیبات در رودخانه عباس­آباد همدان است. مواد وروش­ها: این مطالعه توصیفی در بهار سال 1398 بر روی آب رودخانه عباس­آباد در 17 ایستگاه انجام شد. در این مطالعه از روش بهینه و اصلاح شده متیلن بلو جهت اندازه­گیری مقدار LAS استفاده شد. پس از آماده سازی نمونه­ها با استفاده از روش متیلن بلو، فاز آلی نمونه جدا و جذب LAS با استفاده از دستگاه اسپکتروفتومتر در طول موج 650 نانومتر قرائت شد و با استفاده از منحنی کالیبراسیون و جذب به دست آمده، غلظت LAS محاسبه شد. ارزیابی ریسک سلامت LAS با محاسبه شاخص ریسک RQ انجام شد. یافته­ها: نتایج، دامنه غلظت LAS را بین 65/2-11/0 و با میانگین 25/1 میلی­گرم بر لیتر نشان داد. بر اساس مشاهدات میدانی، ورود فاضلاب­های تصفیه ­نشده کاربری­های اطراف به داخل رودخانه عباس­آباد، علت اصلی غلظت زیاد LAS شناخته شد. نتایج ارزیابی ریسک سلامت، عدم وجود ریسک در گروه­های سنی مختلف را نشان داد. نتیجه­گیری: با توجه به نتایج، در حال حاضر در رودخانه عباس­آباد همدان از جانب ترکیبات LAS نگرانی قابل توجهی بر سلامت انسان وجود ندارد اما شایسته است از ورود فاضلاب­های تصفیه نشده و یا با تصفیه ناکافی به منابع ارزشمند آبی جلوگیری شود.