نواحی ساحلی از جمله خوریات خلیج فارس از مناطق حساس و شکننده اکوسیستمهای آبی در ایران هستند که به شدت متأثر از آلایندههای ناشی از شهرنشینی، صنعتی شدن و فعالیتهای دریایی هستند. علیرغم مطالعات متعدد انجام شده در زمینه بررسی وضعیت آلودگی به ویژه فلزات سنگین در این مناطق، مطالعات جامع و سیستماتیک مربوط به این موضوع انجام نشده است؛ بنابراین، مطالعه حاضر به منظور بررسی جامع و تجزیه وتحلیل سیستماتیک آلودگی فلزات سنگین (Cu، Hg، Ni، Pb، Cd و Co) در رسوبات ساحلی این مناطق با جستجوی مطالعات انجام شده در سالهای 1387 تا 1399 از طریق پایگاههای اطلاعاتی انجام گردید. شاخصهای متعدد نیز برای توصیف عینی و جامع آلودگی و خطرات فلزات در رسوبات ساحلی مناطق استفاده شد. در بین فلزات موردبررسی، Cd، Hg و Ni نگران کننده ترین فلزات در رسوبات این مناطق بودند؛ ازنظر شاخص بار آلودگی (PLI) و ریسک محیطزیستی بالقوه (PER)، خور موسی آلودهترین ایستگاه و در طبقه ریسک قابل توجه بود و سایر ایستگاهها در طبقه غیر آلوده و ریسک محیط زیستی کم قرار داشتند. از دیدگاه خطر اکولوژیکی هر عنصر ( )، تمامی فلزات به استثنای Cd و Hg در طبقه کم خطر بودند و بیشترین درصد سهم فلزات در خطرات محیطزیستی بالقوه (PER) مربوط به Cd و Hg بود؛ ازنظر شاخص سمیت (∑TU) به استثنای خور موسی و درویش سایر مناطق در طبقه غیر سمی بودند و بیشترین درصد سهم فلزات در سمیت کل، مربوط به Ni و Hg بود؛ بر اساس شاخص ارزیابی ریسک بیولوژیکی (mPELQ)، به استثنای خور دورق (9 درصد احتمال سمیت بیولوژیکی)، سایر ایستگاهها در محدوده 21 درصد تا 49 درصد احتمال سمیت بیولوژیکی قرار داشتند. بر اساس نتایج از دیدگاه کنترل آلودگی، سمیت و خطرات ناشی از فلزات، لازم است از انتقال فلزات سنگین به ویژه Cd، Ni و Hg ناشی از فعالیتهای انسانی غالب در محدوده خوریات به رسوبات ساحلی خلیج فارس جلوگیری شود. همچنین با توجه به بیشتر بودن میزان شاخصها در ایستگاههای بندر امام خمینی، خور درویش، غنام و به ویژه خور موسی، باید تجزیه وتحلیل منابع آلودگی جهت کنترل ورود آلایندهها و تدوین استراتژیهای مدیریتی مؤثرتر در این مناطق صورت گیرد.
