چکیده این مقاله، در خصوص جلوه های فتوت و تصوف و منابع هویت یابی ورزش زورخانه ای و باستانی بحث می کند. ورزش باستانی از آغاز به صورت جدی تحت تأثیر مسائل مذهبی و اجتماعی – اخلاقی قرار گرفته است. فتوّت یا جوانمردی یک خصلت ارزشمند و نیاز جامعه بشری و عنصر فکری و فرهنگی اجتماعی ما و سیره ی پیامبران و صالحان، مورد تأئید ادیان الهی و کتب آسمانی به ویژه قرآن کریم می باشد. ورزش زورخانه تأثیر زیادی بر شکل گیری اخلاقیات و هویت پهلوانی دارد، در واقع هویت پهلوانی ساخته و پرداخته ی آداب و رسوم، نوع حرکات ورزش و نحوه ی اجرای حرکات به وسیله ی ابزار زورخانه که توأمان با اشعاری حماسی و مذهبی است. بطوریکه ادوات زورخانه، نوع اشعاری که قرائت میشود، معماری سنتی و وجود شخصیتهای حماسی و ومذهبی چه کهن و معاصر همانند پوریای ولی یا تختی مکمل یکدیگر هستند و این ورزش باستانی از آغاز به صورت جدی تحت تأثیر مسائل مذهبی و اجتماعی - اخلاقی قرار گرفته است. پس از اسلام نیز جلوه هایی از رفتارهای اجتماعی و دینی مانند عرفان و تصوف، آیین فتوت و مذهب تشیع در آن نمود پیدا کرده است که این جلوهها هم در ظاهر این ورزش (شیوه ی لباس پوشیدن، مکان ورزش، گفتار ورزشکاران و.. پیدا شده است و هم در کردار آنان (پاکدامنی، سحرخیزی و....) تأثیر گذاشته است. این فرایند باعث افزایش تأثیر زورخانه بر شکل گیری هویت میشود و به شکل گیری هویتی واحد تحت عنوان هویت پهلوانی میانجامد.
