نیره اولنج

دانه های گرده 32 جمعیت مختلف از 12 جنس موجود در قبیله بابونه در ایران (یک تا سه جمعیت از هر گونه در هر جنس) با استفاده از میکروسکوپ نوری و الکترونی مورد مطالعه قرار گرفت. در تمام نمونه های بررسی شده، دانه های گرده سه شیار- روزن بودند. دو تیپ مختلف دانه گرده یکی با خارهای بلند به نام "تیپ آنتمیس" و دیگری با خارهای کوتاه به نام "تیپ آرتمیزیا" در این قبیله تشخیص داده شد. از نظر شکل دانه گرده، %55 بیضی- دایره ایی، %22 تقریبا بیضی، %15 دایره ایی و %8 کشیده- دایره ایی بودند. دانه گرده بیضی- دایره ای و دایره ایی در تمامی جنس های این قبیله مشاهده شد. دانه های گرده همه تاکسون ها دارای درپوش و سه شیار روزنه ای هستند. براساس تزئینات دانه گرده به وسیله میکروسکوپ الکترونی اسکنینگ بجز جنس Artemisia که دارای خارچه و فاقد منفذ است بقیه جنس ها دارای خار و منفذدار هستند. در دندروگرام به دست آمده از روش UPGMA براساس چهار صفت کمی و کیفی دانه گرده دو خوشه عمده مشاهده شد: خوشه اول (A)، شامل جمعیت های جنس Artemisia با تیپ گرده آرتمزیا و خوشه دوم (B) بقیه آرایه ها با تیپ دانه گرده آنتمیس بودند. در خوشه دوم (B)، آرایه هایی با دانه گرده بزرگتر (طول قطبی 5/32-64/28 میکرومتر و عرض استوایی 2/33-65/30 میکرومتر) در زیرخوشه B-1 و آرایه هایی با دانه گرده کوچکتر (طول قطبی 38/30-69/21 میکرومتر و عرض استوایی 4/32-29/23 میکرومتر) در زیرخوشه B-2 قرار گرفتند. نتایج نشان داد که صفات ریزریخت شناسی دانه گرده می تواند در تعیین روابط خویشاوندی بین جنس های قبیله بابونه مفید باشد. هم چنین نتایج به دست آمده حاکی از آن است که علیرغم ثابت بودن تیپ دانه گرده صفاتی از جمله شکل و اندازه می توانند به عنوان صفات متمایز کننده جنس ها کاربرد تاکسونومیکی داشته باشند. واژه های کلیدی: Cota، قبیله بابونه، تاکسونومی عددی، ریخت شناسی گرده