رضا الماسی

قارچ های مایکوریزا که از مهمترین میکروارگانیسم های موجود در محیط ریشه هستند موجب افزایش جذب آب و عناصر غذایی در گیاه میزبان و در نتیجه افزایش رشد و بهبود خصوصیات موفولوژیک گیاه می شوند. این مطالعه به منظور بررسی اثر قارچ مایکوریزا بر جوانه زنی و زنده مانی و جذب عناصر گونه های Medicago sativa و Bromus tomentosus که در کپه کاری مراتع استفاده می-شوند صورت گرفت. این پژوهش در گلخانه دانشگاه ملایر، با سه تیمار و 5 تکرار و با خاک عرصه (یکسان برای همه تیمارها) انجام شد. تیمارها شامل 3 سطحِ تلقیح با Glomus mosseae، G. intraradices و عدم تلقیح (شاهد) بود. عوامل مورفولوژیک مورد بررسی در گیاهان شامل درصد جوانه زنی و زنده مانی، وزن خشک اندام هوایی و ریشه، قطر ساقه و ریشه، تعداد انشعابات ریشه و ساقه، طول ریشه و ساقه است. عوامل فیزیولوژیک شامل پروتئین و عناصر غذایی است که عناصر غذایی شامل محتوای کربن، فسفر، نیتروژن، پتاسیم، آهن، منگنز، کلسیم، روی، مس و منیزیم است. نتایج آزمایشات نشان داد که بطور کلی تلقیح با قارچ مایکوریزا دارای اثر مثبت و معنی دار بر روی عوامل مورد مطالعه بود. تیمار با G. intraradices بیشترین اثر افزایشی را به ترتیب روی غلظت پتاسیم و زیست توده در یونجه (99/9%، 70/99%)، غلظت پتاسیم و زنده مانی در بروموس (76/7%، 54/86%) داشته است هم چنین این تیمار کمترین اثر را روی غلظت پروتئین (84/5%) و وزن خشک ریشه (20/0%) در یونجه، غلظت کربن (12/4%) و طول ریشه (19/12%) در بروموس داشت. تیمار با G. mosseae بیشترین اثر افزایشی را روی غلظت فسفر (01/8%) و زیست توده (06/98%) در یونجه، زنده مانی (32/47%) و غلظت پروتئین در بروموس (85/8%) سبب شد هم-چنین کمترین اثر را روی غلظت پتاسیم (03/3%) و وزن خشک اندام هوایی (85/2%) در یونجه، غلظت منیزیم (63/0%) و وزن خشک اندام هوایی (39/0%) در بروموس داشت. همزیستی با G. intraradices دارای اثر افزایشی بیشتری نسبت به G. mosseae روی هر دو گونه گیاهی داشت اما بطورکلی همزیستی هر دو گونه قارچ مایکوریزا با ریشه یونجه و بروموس موجب بهبود خصوصیات مورفولوژیک و فیزیولوژیک در گیاهان شد.