روح الله کریمی

انگور یکی از محصولات مهم باغی است که به صورت گسترده در دنیا و ایران کشت می شود و طی سال های اخیر ایران در بین کشورهای مهم تولیدکننده انگور دنیا قرار داشته است. بر اساس آمار منتشر شده توسط فائو در سال 2019، ایران با تولید سالیانه1.945.935تن در رتبه یازدهم دنیا جای دارد. همچنین با توجه به اطلاعات ارائه شده در آمارنامه سال 1398، انگور با دارا بودن حدود310 هزار هکتار رتبه دوم از نظر سطح زیر کشت و رتبه سوم را از نظر میزان تولید در بین محصولات باغبانی کشور را به خود اختصاص داده است. این مطالعه برای تعیین GR25، GR50 و GR75 قلمه های چوب سخت ریشه، اندام هوایی و برگ انگور یاقوتی (Vitis vinifera L.) در پاسخ به دوزهای مختلف تابش گاما به جای مقادیر LD25، LD50 و LD75 مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها نشان می دهد که دوز کشنده رقم یاقوتی به ترتیب برای LD25 18 گری، LD50 30 گری و برای LD75 48 گری بود. علاوه بر این، سطح برگ این رقم انگور به دنبال تیمارهای پرتو گاما از 4475 میلی متر مربع (0 گری) تا 1452 میلی متر مربع (50 گری) متغیر بود و با افزایش دوز تابش کاهش یافت که نشان دهنده رابطه معکوس بین این دو پارامتر است. برای برخی از متغیرهای مورد بررسی، مانند ارتفاع بوته و زیست توده اندام هوایی، بین دوزهای کنترل و تابش گاما 10 تا 100 گری تفاوت معنی داری وجود داشت. با این حال، برای تعداد گره و فاصله بین گره، تفاوت معنی داری بین دوزهای کنترل و دوز پایین تر تیمار پرتو گاما وجود نداشت. از سوی دیگر، تیمار 10 گری مانند انگورهای پرتودهی نشده تأثیر معنی داری بر تعداد ریشه ها نداشت، در حالی که دوزهای بالای تابش گاما تعداد ریشه را از 33/41 (شاهد) به 9 (40 گری) و 10 (40 گری) کاهش داد. 50 گری). نتایج ما نشان داد که بر اساس داده های GR25، GR50 و GR75، بین قسمت های هوایی تاک ها، سطح برگ و زیست توده هوایی نسبت به ارتفاع بوته و سایر قسمت های هوایی گیاهان حساسیت پرتویی بالاتری داشتند. علاوه بر این، مطالعات GR خصوصیات ریشه نشان داد که تعداد ریشه و ریشه زیست توده حساسیت تابشی بالاتری نسبت به حجم ریشه داشتند. با توجه به نتایج، رقم انگور یاقوتی می تواند در پاسخ به دوزهای تابش گاما بین 10 تا 50 گری، جهش های زنده ایجاد کند. با این حال، برای بررسی های اولیه جهش زایی، 30 گری دوز بهینه به نظر می رسد.