روح الله کریمی

در درختان میوه تامین به موقع و متعادل عناصر غذایی در مراحل بحرانی رشد با اثر بر تشکیل اندام‌های رویشی و زایشی، متضمن تولید محصول پایدار خواهد بود. در واقع بوته‌ها با وضعیت مناسب از لحاظ کودهی و تامین عناصر، ضمن تشکیل‌میوه و عملکرد اقتصادی، میوه با کیفیتی خواهند داشت. پژوهش حاضر در راستای بررسی کارایی کودهای تولیدی شرکت کنجاله‌ساز حاوی عناصر ریزمغذی و درشت مغذی به شیوه های کاربرد خاکی (کانال‌کود)، کودآبیاری و محلول‌پاشی طی فصل رشد 1402-1403 روی رقم بیدانه سفید در باغ تحقیقاتی شماره 1 پژوهشکده انگور و کشمش دانشگاه ملایر انجام شد. در ابتدای فصل رشد سه تیمار کودی تحت عناوین شاهد، ترکیب کودی 1 و ترکیب کودی 2 طی سه مرحله در اختیار تاک‌ها بر اساس طرح بلوک‌های کامل تصادفی قرار داده شدند. تیمار شاهد بدون استفاده از برنامه کودی (عرف باغدار یا کود دامی به تنهایی). تیمار ترکیبی اول: شامل سه مرحله 1. یک ماه قبل شکفتن جوانه در اواخر زمستان: 200 گرم کود کامل سه‌بیست+ 100 گرم کود سولفات کامل (کانال‌کود) 2. یک هفته بعد از تشکیل میوه: 100 گرم سولفات روی+ 100 گرم سولفات منگنز برای هر بوته (کودآبیاری) و 3. یک هفته بعد ترش و شیرین (ورایسن): سولفات پتاسیم (5/1% محلول‌پاشی). تیمار ترکیبی دوم شامل: 1. یک ماه قبل شکفتن جوانه در اواخر زمستان : 500 گرم کود کامل سه‌بیست + 250 گرم کود سولفات کامل برای هر بوته (کانال‌کود) 2. یک هفته بعد از تشکیل میوه : 200 گرم سولفات روی+ 200 گرم سولفات منگنز برای هر بوته (کود آبیاری) و 3. یک هفته بعد ترش و شیرین (ورایسن): 300 گرم سولفات پتاسیم (3% محلول‌پاشی). بر اساس نتایج کاربرد تیمارهای کودی تاثیر معنی داری بر محتوای عناصر غذایی برگ، عملکرد و شاخص های کیفی میوه داشت. بر اساس نتایج، محتوای نیتروژن، پتاسیم و منیزیم برگ در تاک‌های تیمار شده با ترکیب کودی 2 بیشتر از دیگر تیمارها بود. در مورد عناصر فسفر و کلسیم برگ نیز بین تیمارها تغدیه ای شاهد تفاوت معنی داری مشاهده شد ولی بین تیمار ترکیبی 1 و 2 از لحاظ محتوای این دو عنصر تفاوتی مشاهده نشد. تاک‌های تیمار شده با ترکیب کودی 2 محتوای آهن، روی و منگنز بیشتری داشتند که حاکی از کارایی مصرق کاربرد چندگانه (کانال‌کود، کودآبیاری و محلول‌پاشی) منابع کودی و حلالیت خوب این کودها و لذا فراهمی و جذب بیشتر عناصرغذایی در مقایسه با تاک‌های شاهد بود. کاربرد تیمار ترکیبی 2 باعث افزایش 9/34 محتوای کلروفیل در مقایسه با تاک های شاهد شد. همچنین بیشترین وزن خوشه و عملکرد در تاک‌های مشاهده شد که با تیمار ترکیب کودی 2 تیمار شده بودند. میزان افزایش عملکرد در تاک‌های تغذیه شده با تیمار ترکیبی 2 در مقایسه با شاهد 8/27 درصد بیشتر بود. بیشترین اسیدیته میوه مربوط به تاک های تیمار شده با تیمار ترکیبی 2 بود که البته از لحاظ آماری با مقدار این شاخص در تاک های تیمار شده با ترکیب کودی 1 اختلاف معنی داری نداشت. همچنین بیشترین مقدار اسید قابل تیتر در تاک‌های تیمار شده با ترکیب کودی 2 مشاهده شد. در مورد ویژگی مجموع مواد جامد محلول در زمان برداشت میزان شیرینی میوه انگور تاک های تیمار شده با ترکیب کودی 1 در مقایسه با تاک های شاهد تا 18 درصد بیشتر بود. بیشترین مقدار اسید آسکوربیک میوه مربوط به تاک های تیمار شده با تیمار ترکیبی 2 بود. بیشترین محتوای فنول کل، فلاونوئید کل و آنتوسیانین کل انگور مربوط به تاک های تیمار شده با تیمار ترکیبی 2 بود. به طور کلی برای باغاتی که به صورت منظم برنامه کودی سالانه دارند تیمار ترکیبی 1 کفایت می کند ولی برای باغات انگوری که هم باز زیادی روی تاک نگه می دارند و هم برنامه کودی منظمی ندارند برمامه کودی 3 می تواند کمبود عناصر را جبران کند و قابل توصیه است.