روح الله کریمی

در این مطالعه تعداد 20 رقم مختلف انگور (Vitis vinifera L.) سه ساله کاشته شده در باغ تحقیقاتی شماره 3 پژوهشکده انگور و کشمش دانشگاه ملایر جهت غربال گری بر اساس تحمل به سرمای شاخه های یکساله انتخاب شدند. تاک ها تحت سیستم داربستی و شبکه آبیاری تحت فشار کاشته شده بودند. ارقام مورد مطالعه در این طرح شامل 12 رقم انگور تجاری داخلی (عسگری، بیدانه قرمز، بیدانه سفید، فخری زودرس، گلین بارماغی، حسینی، خلیلی، منقا، پیکانی، قره شانی، سیاه قره باغ و میرزایی)، 5 رقم آمریکایی (فی استا، فلیم-سیدلس ، پرلت، روبی سیدلس و تامسون سیدلس) و سه رقم انگور روسی (دروژبا، موخچالونی و وُلگودون) بود. در سال های 1396-97 نمونه برداری از تاک ها سالم و با رشد یکنواخت طی چهار مرحله زمانی (19 آبان، 22 دی، 20 اسفند و 21 فروردین) صورت گرفت. در هر مرحله از نمونه برداری به ازای هر تیمار دمایی از اطراف بوته ها پنج شاخه به طول 25-20 سانتی متر از گره های میانی شاخه های یکساله انتخاب و تحت تیمارهای سرمایی (محدوده دمایی 6- تا ºC28-) قرار گرفت و تحمل به سرمای آنها با استفاده از دو روش نشت یونی و آزمون تترازولیوم مورد ارزیابی قرار گرفت. همچنین ارتباط بین مقاومت به سرما و غلظت کربوهیدرات، پرولین، فنول کل و محتوای آب در این ارقام طی این مدت بررسی شد. به طور کلی مقاومت به سرمای تمامی ارقام همزمان با کاهش دما از آبان ماه تا دی ماه به دلیل کاهش دما و کسب سازگاری به سرما افزایش یافت. در اوایل اسفند با شکست خواب و افزایش تدریجی دما مقاومت به سرما رو به کاهش گذاشته و در فروردین ماه این مقاومت به حداقل رسید. میانگین مقادیر LT50 (تحمل به سرما) برآورد شده در تمامی ارقام طی مراحل آبان، دی، اسفند و فروردین به ترتیب 05/15-، 42/23-، 73/22- و 08/12- درجه سانتیگراد بود. در مرحله سازگاری کامل به سرما در دی ماه میزان تحمل به سرمای تمامی ارقام یکسان نبوده و محدوده بین 76/20- تا 43/26- درجه سانتیگراد بود. در این مرحله ارقام به سه گروه متحمل به سرما با تحمل به سرمای 5/24- تا 5/26- درجه سانتیگراد (موخچالونی، وُلگودون، دروژبا، خلیلی، بیدانه قرمز، بیدانه سفید و منقا)، ارقام با تحمل به سرمای متوسط؛ تحمل به سرمای 5/22- تا 5/24- درجه سانتیگراد (فخری زودرس، عسگری، پیکانی، سیاه قره باغ، قره شانی، گلین بارماغی، میرزایی، تامسون سیدلس و فی استا)