1403/10/03
سید مرتضی هنرمند

سید مرتضی هنرمند

مرتبه علمی: استادیار
ارکید:
تحصیلات: دکترای تخصصی
اسکاپوس:
دانشکده: دانشکده ادبیات و علوم انسانی
نشانی: قم خ شهداد ک ممتاز ک 7 ک 24 پ21
تلفن: 09102040091

مشخصات پژوهش

عنوان
آسیب شناسی تجمّل گرایی از منظر اخلاق اسلامی
نوع پژوهش
مقاله ارائه شده
کلیدواژه‌ها
بیانیه گام دوم، اخلاق اسلامی، سبک زندگی، تجمل گرایی، قیود تجمل اخلاقی، مصرف تظاهری، تبرّج، شهره گی، تن آسایی
سال 1400
پژوهشگران سید مرتضی هنرمند ، جمال سروش

چکیده

توصیه و ترویج سبک زندگی اسلامی ایرانی به عنوان جهادی همه جانبه و هوشمندانه برای مقابله با سبک زندگی غربی و آفات و زیان های بی-جبران اخلاقی، اقتصادی، دینی و سیاسی در بیانیه گام دوم مورد تأکید قرار گرفته است؛ یکی از مظاهر سبک زندگی، تجمل گرایی است. تجمل-گرایی به عنوان امری ذاتی و میلی فطری و به معنای میل و گرایش به زیبایی و نمایش آن، در قالب افعال اختیاری و در ابعاد مختلف زندگی بروز و ظهور می کند. این فعل اختیاری همچون سایر افعال اختیاری که از منظر اخلاق اسلامی به خوب و بد متصف می شود از افراط و تفریط که از آن به آسیب و تجمل گرایی مذموم یاد می شود مصون نیست. گرچه آسیب های تجمل گرایی بسیار است، اما در این مقاله با روش تحلیل محتوای کیفی و با تأکید بر سبک زندگی مدرن که مبتنی بر فردگرایی بوده و خود را در قالب مصرف تظاهری، تبرّج، شهره گی، انباشت ثروت و تن-آسایی نشان می دهد و با توجه به نوعی ابهام عرفی در ممدوح و مذموم بودن این سبک زندگی به عنوان آسیب، به کشف مقوله های تجمل گرایی و زیباشناختی ممدوح از منظر آموزه های اسلامی پرداخته می شود. مهم ترین قیود مستخرج از آیات و روایات عبارتند از حیات طیبه، رزق طیب و حلال، شأنیت، هم زیستی با محرومین، رعایت اضعف مأمومین، حسن نیت، اخلاص و زهد. مقوله های متخذ از مبانی اسلامی، در راستای طراحی سبک زندگی دینی از جنس معاش طیب را نشان می دهد.