1403/10/03
سید مرتضی هنرمند

سید مرتضی هنرمند

مرتبه علمی: استادیار
ارکید:
تحصیلات: دکترای تخصصی
اسکاپوس:
دانشکده: دانشکده ادبیات و علوم انسانی
نشانی: قم خ شهداد ک ممتاز ک 7 ک 24 پ21
تلفن: 09102040091

مشخصات پژوهش

عنوان
بررسی تطبیقی موضوع لذت در مکتب اخلاقی اسلام با مکاتب لذت گرا و سودگرا
نوع پژوهش
مقاله ارائه شده
کلیدواژه‌ها
بیانیه گام دوم، لذت، قرب، مکتب اخلاقی اسلام، لذت گرایی شخصی، سودگرایی عمومی
سال 1400
پژوهشگران سید مرتضی هنرمند ، جمال سروش

چکیده

گسترش معنویت و اخلاق به معنای برجسته کردن ارزش های معنوی و فضائل اخلاقی در جامعه و تلاش برای تحقق آن به عنوان وظیفه ای همگانی در بیانیه گام دوم مورد تأکید قرار گرفته است. توجه به غایت فعل اخلاقی به عنوان ملاک درستی و نادرستی و بایستگی و نبایستگی رفتار به عنوان جژئی از گسترش معنویت و اخلاق بسیار مهم است؛ بر این اساس مکاتب اخلاقی بر سر غایت مطلوب فعل اخلاقی، دیدگاه های مختلفی دارند؛ برخی مانند لذت گرایی شخصی و سودگرایی، لذت را به عنوان ارزش ذاتی غایت فعل اخلاقی می دانند؛ در مکتب اخلاقی اسلام نیز در خلال آیات و روایات به بحث لذت اشاره شده است. حال سؤال این است که در مکتب اخلاقی اسلام توجه به لذت به عنوان یکی از غایات فعل اخلاقی در چه حدّی است و آیا نسبت به لذت مطرح در دو مکتب لذت گرایی و سودگرایی برتری دارد یا نه؟در این مقاله با روش تحلیلی- توصیفی و بر اساس آیات و روایات فراوان و عناصر اصلی نظریه اخلاقی اسلام مانند پذیرش وجود مجرد(یعنی روح، اصالت و تکامل آن به سوی کمال و موجود بی نهایت)، توجه به نقش اختیار و آگاهی و نیت و حسن فاعلی (به عنوان روح عمل و رفتار) در تکامل نفس و توجه به متعلق لذت یعنی موجود و کامل مطلق، لذت به عنوان غایت فعل اخلاقی مطرح نبوده بلکه لذت حاصل از قرب الهی در تمام اقسام چهارگانه آن(لذت دنیوی مادی و معنوی و لذت اخروی مادی و معنوی) که شامل امراض، سختی ها و شرور دنیوی نیز می شود بر لذت مادی و معنوی مطرح در دو مکتب لذت گرایی و سودگرایی برتری دارد.