ثمر مرتضوی

زمینه و هدف: آالیندههای فلزات سنگین در رودخانهها یکی از نگرانیهای جدی محیط زیستی در اکوسیستمهای آبی است و رسوبات به عنوان یک شناساگر محیطی، توانایی قابل قبولی در بیان میزان آلودگی محیط بهفلزات سنگین دارند. بنابراین با هدف ارزیابی سالمت اکوسیستم آبی به بررسی آلودگی، با استفاده از شاخصهای رسوب پرداختیم. مواد و روشها: در این پژوهش از رسوبات رودخانهی زاینده رود در 11 ایستگاه نمونهبرداری شد و فلزات سرب، روی، آهن، کادمیوم، کبالت، نیکل، مس و کروم به روش هضم اسیدی و اندازهگیری با دستگاه جذب اتمی مورد بررسی قرار گرفت. همچنین شاخصهای زمین انباشتگی، شاخص آلودگی نمرو و پتانسیل خطر اکولوژیکی محاسبه گردید. یافتهها: میانگین غلظت فلزات در رسوبات به ترتیب آهن،1172/22 نیکل،201/22 روی ،44/01 کبالت ،23/37 مس ،22/71 سرب،11/21 کروم 10/102 و کادمیوم0/21 برحسب kg/mg بدست آمد. براساس شاخصIgeo، میانگین غلظت عناصر کروم، آهن، مس، روی و سرب در تمام ایستگاهها از میانگین پوسته زمین پایینتر و غلظت نیکل و کادمیوم در تمام ایستگاهها باالتر از مقدار پسزمینه، شناسایی شدند. در همه ایستگاهها نیز شاخص پتانسیل خطر اکولوژیکی کادمیوم نسبت به سایر عناصر، بیشتر است. نتیجهگیری: با توجه به وضعیت رسوبات رودخانه به لحاظ آلودگی به کادمیوم و خطر اکولوژیکی بسیار باالی آن و همچنین میزان نیکل، الزم است پایش رودخانه و موجودات زنده آن به منظور ارزیابی خطر سالمتی و اکولوژیکی آن، به صورت جامع و با رویکرد بررسی روند تغییرات مکانی و زمانی آلودگی فلزات سنگین در آب و رسوبات رودخانه مورد توجه قرار گیرد.