با توجه به تغییرات اقلیم، خشکسالی ، محدودیت منابع آب آشامیدنی و افزایش نیازهای آبی جوامع انسانی، مطالعه منابع آبی ضروری است. طی پژوهش حاضر به منظور بررسی تغییرات مکانی و زمانی کیفیت آب دریاچه کوهسار در استان زنجان و ارزیابی کیفیت آب آن از لحاظ حدود مجاز آب شرب ابتدا چهار ایستگاه نمونه برداری انتخاب شد. سپس طی دو زمان متفاوت تابستان و بهار، مقادیر نوزده پارامتر کیفی آب اندازه گیری گردید. جهت سنجش پارامترها، نمونه ها تحت شرایط دمای ثابت و دور از نور خورشید، بی درنگ به آزمایشگاه منتقل گردید و بر اساس روش های استاندارد مورد سنجش با روش استاندارد مربوطه قرار گرفت. به منظور تجزیه و تحلیل آماری داده ها از نرم افزار SPSS، ویرایش 21 استفاده شد. با استفاده از آزمون اندازه های تکراری، تفاوت معنا دار تغییرات پارامترهای مورد بررسی در ایستگاه ها و زمان های متفاوت نمونه برداری مشخص شد. همچنین میانگین مقادیر پارامترها با حدود مجاز کاربری شرب استاندارد ملی مقایسه گردید و نتایج حاصل نشان داد به جز پارامتر pH در فصل بهار و در ایستگاه های شماره سه و چهار که کمتر از حد کمینه استاندارد بود، آب دریاچه در هر دو فصل نمونه برداری و همه ایستگاه ها از نظر پارامترهای مورد سنجش، در محدوده استاندارد قرار دارد و دارای کیفیت مناسب و مطلوبی برای آشامیدن است. از سوی یگر با استفاده از تحلیل عاملی به روش مولفه های اصلی، آنالیز واریانس داده ها بررسی گردید. نتایج حاصل از این آزمون نشان داد مجموع سه مولفه اصلی در فصل تابستان و بهار، به ترتیب بیانگر 573/96% و 581/98% واریانس داده ها می باشد. همچنین مشخص شد مولفه های اصلی اول هردو فصل، مربوط به پارامترهای کلروفیلa، سدیم، اکسیژن محلول، اسیدیته، کل جامدات محلول، هدایت الکتریکی، قلیاییت و منیزیم می باشد و بیشترین تغییرات بین دو فصل نمونه برداری، به ترتیب مربوط به پتاسیم، سدیم، فسفر، نیتریت، کلروفیلa و منیزیم بوده است. همچنین به نظر می رسد در فصل تابستان، گرمای هوا و افزایش دمای آب، تبخیر و کاهش حجم دریاچه و در فصل بهار، کاهش دما، ورود رسوبات ناشی از بارندگی ها و آب های جاری و نیز افزایش خاکشویی در تغییرات پارامترها موثر می باشد.
