ثمر مرتضوی

چکیده از آنجا که پایشگر های محیط زیستی همواره در طبیعت حضور داشته و به طور مداوم با آلاینده های محیط زیستی در تماس هستند می توانند شاخص مناسبی جهت بیان کیفیت محیط زیست از نظر آلودگی باشند. در مطالعه حاضر به منظور بررسی وضعیت آلودگی رودخانه بادآور در شهرستان نورآباد، غلظت فلزات سنگین روی، سرب و مس در نمونه های رسوب در دو فصل بهار و پاییز اندازه گیری شد. همچنین غلظت این فلزات در اندام های زیرزمینی، ساقه و برگ گیاه نی (Phragmites australis) اندازه گیری گردید. نمونه ها توسط ترکیبی از اسید نیتریک، اسید پرکلریک و اسید کلریدریک به نسبت 6:2:2 در دستگاه هضم کننده ابتدا در دمای پایین 40 درجه به مدت یک ساعت و سپس در دمای 140 درجه به مدت سه ساعت هضم گردید. سپس غلظت فلزات توسط دستگاه جذب اتمی اندازه گیری گردید. نتایج حاصل نشان داد که میزان سرب، روی و مس در نمونه های رسوب فصل پاییز به ترتیب 655/15، 072/51 و 762/17 ، در نمونه های فصل بهار به ترتیب 811/20، 638/49 و 641/61 می باشد. همچنین غلظت این فلزات در اندام زیرزمینی، ساقه و برگ گیاه نی در رابطه با فلز سرب به ترتیب 267/10، 494/7 و 420/8، برای فلز روی به ترتیب 537/24، 316/10 و 881/15، و برای فلز مس به ترتیب 748/26، 924/7 و 000/14 می باشد. در این پژوهش همچنین پارامترهای فیزیکوشیمیایی pH، EC و TOC نیز اندازه گیری شد. همان طور که مشاهده می شود غلظت فلزات در اندام های مختلف گیاه نی روند کاهشی ریشه، برگ و ساقه را نشان داده است. غلظت فلزات روی و سرب از حدود سمیت تعریف شده کمتر بود در حالی که غلظت فلز مس از حدود سمیت تعریف شده بیشتر می باشد. بر اساس نتایج به دست آمده همبستگی مثبت و معنی داری بین رسوب و اندام زیرزمینی گیاه نی در رابطه با فلز مس وجود دارد بنابراین احتمال می رود اندام زیرزمینی گیاه نی، پایشگری مناسب برای آلودگی ناشی از عنصر مس در رسوبات منطقه باشد.