ثمر مرتضوی

آلودگی محصولات کشاورزی به فلزات سنگین ناشی از وجود آلاینده های محیطی است که این محصولات در تماس با آن رشد نموده اند و در نهایت منجر به خطر جدی در سلامت جامعه مصرف کننده می گردد. در پژوهش حاضر میزان فلزات سنگین (سرب، روی و مس) و عناصر معدنی (سدیم و پتاسیم) در سبزیجات (اسفناج، گشنیز، پیازچه، نعناع ، برگ و غده تربچه) و خاک اراضی سبزیکاری شهر ملایر بررسی شده است. نمونه برداری از 6 ایستگاه از اراضی سبزیکاری ملایر که آبیاری آنها با آب چاه می باشد صورت گرفت. غلظت فلزات سنگین در نمونه های سبزی و خاک پس از هضم اسیدی، توسط دستگاه جذب اتمی اندازه گیری شد. همچنین برای آنالیز عناصر معدنی بعد از خاکستر کردن نمونه های سبزی و خاک با اسیدی کردن محلول، توسط دستگاه فلیم فوتومتر انجام شد. یافته ها نشان داد که در میزان فلزات مورد بررسی به جز سرب و روی اسفناج در ایستگاه-های مختلف تفاوت معنادارای وجود ندارد. بیشترین مقادیر عناصر فلزی در گیاه اسفناج بدست آمد که در این بین میانگین مقدار سرب در سبزی اسفناج به مقدار 32/3 میکرو گرم بر گرم، بیشتر از حد استاندارد سازمان بهداشت جهانی که 1/0 میکروگرم بر گرم برای سبزیجات تعیین می باشد، اندازه گیری شد. همچنین بیشترین میزان عنصر معدنی سدیم در گیاه اسفناج به مقدار 93/14 میکروگرم بر گرم و بیشترین میانگین غلظت پتاسیم به مقدار 18/339 در سبزی گشنیز و با اختلاف ناچیز در غده تربچه 86/338 مشاهده گردیدکه میزان هر دو عنصر معدنی، از حد استاندارد تعیین شده در سبزیجات کمتر بدست آمده است. همچنین نتایج آماری نشان داد که میزان این فلزات در خاک ایستگاه های مختلف اختلاف معناداری نداشته، اما در میزان پتاسیم در خاک ایستگاه های مختلف تفاوت معنادار وجود داشت. همچنین نتایج شاخص های امنیت غذایی نشان داد با توجه به اینکه میزان این شاخص ها کمتر از یک بدست آمد، در حال حاضر مصرف این سبزیجات خطری را برای مصرف کنندگان ایجاد نمی نماید اما در بلند مدت ممکن است برای سلامت مصرف کنندگان تهدید کننده باشد. به طور کلی از یافته های این مطالعه نتیجه گیری می شود که میزان تجمع سرب در سبزی اسفناج، که یک گیاه برگی می باشد بیشتر از سایر سبزیجات بود و از آنجا که این گیاه یک گونه انباشتگر است می تواند بعنوان گونه شناساگر فلز سرب در مزارع نیز مطرح گردد. در نهایت با توجه به مصرف کودهای شیمیایی، سمو