نقش مواد آلی در فراهمی فسفر، جهت مدیریت مصرف کودهای شیمیایی فسفاته در خاک مهم می باشد. این مطالعه با هدف بررسی تاثیر مصرف ساده و تلفیقی دو نوع ترکیبات آلی (ورمی کمپوست دامی و تفاله انگور) با مقادیر 5 و 10 تن در هکتار و کود شیمیایی سوپر فسفات تریپل بر پویایی فسفر و خصوصیات مورفولوژیکی گندم در شرایط گلخانه به مدت 90 روز انجام شد. نتایج این تحقیق اثر مثبت استفاده تلفیقی، از کود آلی ورمی کمپوست دامی به مقدار 5 تن در هکتار همراه با کود شیمیایی سوپرفسفات تریپل را بر خصوصیات مورفولوژیکی گیاه گندم نشان داد. همچنین در تیمارهای ورمی کمپوست دامی به مقدار 5 و 10 تن در هکتار و ورمی کمپوست دامی به مقدار 5 تن در هکتار به همراه کود سوپرفسفات تریپل، بیشترین مقدار جذب فسفر توسط اندام های هوایی، ریشه و کمترین تثبیت در خاک مشاهده شد. اگرچه استفاده از تفاله انگور به صورت ساده و تلفیقی موجب بهبود خصوصیات مورفولوژیکی گیاه نسبت به شاهد شد، اما مقدار فسفر جذب شده توسط اندام های هوایی و ریشه در تیمارهای تلفیقی تفاله انگور، کمتر از خاک شاهد به دست آمد. نتایج تحقیق نشان داد اثر مصرف ورمی کمپوست دامی به صورت ساده و یا تلفیقی با کود شیمیایی سوپرفسفات تریپل، بر افزایش فراهمی فسفر در خاک، بیشتر از تفاله انگور می باشد. جذب و فراهمی فسفر، در تیمار ورمی کمپوست دامی به مقدار 5 تن در هکتار بیشتر از تیمار ساده کود شیمیایی سوپرفسفات تریپل به دست آمد.
