زهرا موحدی

ﺗﻨﺶ خشکی ﻳﻜﻲ از ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ ﻓﺎﻛﺘﻮرﻫﺎی ﻛﺎﻫﺶ ﻋﻤﻠﻜﺮد و ﺗﻮﻟﻴﺪ در گیاهان زراﻋﻲ، ﺑﺎﻏﻲ و داروﻳﻲ است. ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ارزﻳﺎﺑﻲ امکان ﺗﻌﺪﻳﻞ ﺗﻨﺶ خشکی ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از اﺳﻴﺪ ﻫﻴﻮﻣﻴﻚ و اﺳﻴﺪ آﺳﻜﻮرﺑﻴﻚ در گیاه داروﻳﻲ نعناع فلفلی، آزﻣﺎﻳﺸﻲ ﺑﻪﺻﻮرت ﻓﺎﻛﺘﻮرﻳﻞ در ﻗﺎﻟﺐ ﻃﺮح ﻛﺎﻣلا ﺗﺼﺎدﻓﻲ در ﺳﻪ ﺗﻜﺮار اﺟﺮا ﺷﺪ. ﺗﻴﻤﺎرﻫﺎی آزﻣﺎﻳﺶ ﺷﺎﻣﻞ خشکی (شاهد و تنش خشکی) و اﺳﻴﺪ ﻫﻴﻮﻣﻴﻚ و اﺳﻴﺪ آﺳﻜﻮرﺑﻴﻚ (0، 2 و 4 گرم در لیتر اسید هیومیک، 2 و 4 گرم در لیتر اسید آسکوربیک و 2 گرم در لیتر اسید هیومیک و اسید آسکوربیک بطور همزمان) ﺑﻮد. نتایج نشان داد که ارتفاع بوته، تعداد برگ و کلروفیل نوع a تحت ﺗﺎﺛﻴﺮ ﺗﻨﺶ خشکی در مقایسه با شاهد (به‌ترتیب، 25، 22/61 و 24/35 درصد) کاهش ﻳﺎﻓﺖ و ﻛﺎرﺑﺮد اﺳﻴﺪ ﻫﻴﻮﻣﻴﻚ و اﺳﻴﺪ آﺳﻜﻮرﺑﻴﻚ ﺗﺎ ﺣﺪودی ﺗﻮاﻧﺴﺖ ﺳﺒﺐ ﺟﺒﺮان اﻳﻦ ﺧﺴﺎرت ﺷﻮد. وزن خشک اندام هوایی (607/0 گرم در بوته)، مقدار کلروفیل نوع b (907/0 میلی‌گرم بر گرم وزن تر)، کاروتنوئید (286/0 میلی‌گرم بر گرم وزن تر)، غلظت فسفر (137/0 درصد) و پتاسیم (72/1 درصد) نیز ﺗﺤﺖ ﺗﻨﺶ خشکی به‌دست آمد و کاربرد اﺳﻴﺪ ﻫﻴﻮﻣﻴﻚ و اﺳﻴﺪ آﺳﻜﻮرﺑﻴﻚ، موجب افزایش این صفات گردید. همچنین تنش خشکی موجب افزایش پرولین، آنتوسیانین، نشت الکترولیت و مالون دی آلدئید گردید. براساس نتایج به‌دست آمده در این آزمایش می‌توان بیان کرد که هر چند تنش خشکی اثرات منفی روی صفات فیزیولوژیکی و موررفولوژیکی گیاه نعناع فلفلی دارد اما با کاربرد تعدیل‌کننده‌های تنش خشکی می‌توان تا حدی اثرات سوء تنش خشکی بر این گیاه را کاهش داد.