زهرا موحدی

سابقه و هدف: سیب زمینی (Solanum tuberosum L.) مهمترین گیاه مغذی و چهارمین محصول عمده دنیا به شمار می رود. عوامل متعددی تکثیر این گیاه از طریق کشت بافت را تحت تاثیر قرار می دهند که از جمله می توان به ظرف محیط کشت، نوع و غلظت منبع هیدرات کربن و عامل ژلی اشاره کرد. در پژوهش حاضر اثرات این عوامل بر ریزازدیادی گیاه سیب زمینی، با استفاده از سه رقم اگریا، ساوالان و مارفونا با استفاد از محیط کشت پایه MS بررسی شده است. مواد و روش ها: در این مطالعه، دو عامل ژلی (آگار آگار به مقدارgl-1 7 و فیتاژل به مقدار gl-1 5/3)، سه منبع هیدرات کربن (ساکارز آزمایشگاهی، شکر سفید معمولی و شکر قهوه ای، هریک به مقدار gl-1 30) و ظروف کشت مختلف (لوله آزمایش، ظرف شیشه ای با اندازه 60 × 110میلی متر ، ظرف شیشه ای با اندازه 95 × 150 میلی متر و ظروف مکعبی از جنس پلی پروپیلن با اندازه 110 × 90 × 90 میلی متر)، مورد بررسی قرار گرفتند. اثر این عوامل به صورت یک آزمایش فاکتوریل و در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی با ده تکرار بررسی شد. بعد از 30 روز، صفات مختلفی شامل متوسط طول نوساقه در هر گیاهچه، میانگین طول ریشه در هر گیاهچه، تعداد ریشه در هر گیاهچه، تعداد و اندازه برگ در هر گیاهچه بررسی شدند. سپس، گیاهان نسبت به شرایط برون شیشه ا ی سازگار شده و جهت غده زایی در مزرعه کشت شدند. یافته ها: بطورکلی نتایج آزمایش بررسی عامل ژلی نشان داد که بیشترین طول نوساقه در هر گیاهچه ( cm16/5) و میانگین طول ریشه در هر گیاهچه (cm 06/6) با استفاده از آگار آگار بدست آمده است، با استفاده از این عامل ژلی، بیشترین تعداد ریشه در هر گیاهچه (7/4) در ارقام مارفونا و ساوالان و بیشترین تعداد گره در هر گیاهچه(2/9) در رقم مارفونا حاصل شد . نتایج بررسی اثر منبع هیدرات کربن نیز نشان داد که استفاده از شکر قهوه ای در محیط کشت برای اکثر صفات مورد مطالعه بطور معنی داری بهتر بوده است بطوریکه بیشترین طول نوساقه در هر گیاهچه (cm 07/7)، میانگین طول ریشه در هر گیاهچه (cm 61/6) با استفاده از شکر قهوه ای بدست آمد. همچنین استفاده از ظروف کشت مکعبی از جنس پلی پروپیلن به طور معنی داری باعث بهتر شدن صفات طول نوساقه (cm 96/17) و میانگین طول ریشه (cm 73/11) در هر نوساقه شده است. نتیجه گیری: بطور کلی استفاده از ظروف مکعبی از جنس پلی پروپیلن و شکر قهوه ای تاثیر