یکی از اهداف مهم معماری برقراری ارتباط معنامند بین اثر و مخاطب است و نشانه‌شناسی یکی از راه های خوانش و خلق معنا در آثار معماری است. در دهه های چهل و پنجاه شمسی در معماری ایران آثاری با تلفیق معماری سنتی ایران و مدرن خلق‌شده‌اند که جزء آثار موفق معماری معاصر ایران محسوب می شوند. ناکامی معماری معاصر ایران در طراحی یادمان ها و ارتباط معنامند با مخاطب، ضرورت بررسی دلایل موفقیت آثار این دوره معماری را ایجاب می‌کند تا بتوان در این بازخوانی به راهکارهایی برای طراحی دست‌یافت. یکی از راه‌های خوانش معنا در آثار معماری نشانه‌شناسی است. لذا هدف از این پژوهش خوانش نشانه‌های موجود در این بناها و پاسخ به این پرسش‌هاست: در این معماری از منظر نشانه‌شناسی چه نوع نشانه‌هایی به‌کاررفته است؟ کدام‌یک از این نشانه‌ها کاربرد بیشتری داشته‌اند؟ چه ارتباطی بین استفاده از نشانه‌ها و عملکرد بنا وجود دارد؟ در این پژوهش از مطالعات اسنادی و کتابخانه‌ای جهت گردآوری اطلاعات و از روش دلفی برای اعتبارسنجی نشانه‌های به‌دست‌آمده استفاده گردید. سپس از روش مشاهده میدانی و مطالعات اسنادی برای بررسی نشانه‌ها در آثار معماری استفاده‌شده است. بدین منظور نمایه‌ها، شمایل‌ها و نمادهای به‌کاررفته در آثار معماری سبک معماری نوگرای ایران با استفاده از نشانه‌شناسی پیرس موردبررسی قرار گرفت و داده‌ها با استفاده از روش‌های توصیفی- تحلیلی تحلیل شد. نتیجه آن که در معماری نوگرای ایران به‌وفور از نشانه‌ها استفاده‌شده است. در طراحی نمونه‌های موردی از نشانه شمایلی تصویری یا همان استعارات تاریخی بیشترین استفاده‌شده است که عمدتاً استعارات محسوس و برداشت انتزاعی از فرم ها، سبک‌ها و عناصر معماری گذشته ایران است. در میان عملکردهای بررسی‌شده، بناهای یادمانی (آرامگاهی و غیر آرامگاهی) بیش از سایر آثار از نشانه‌ها استفاده کرده‌اند.
