عباس زمانی

فعالیت‌های انسانی موجب آلودگی محیط زیست شده که اثرات مخربی را دربردارد. ازجمله این اثرات مخرب وجود فلزات سنگین در محیط‌های خشکی و آبی می‌باشد که برای سلامت انسان خطر آفرین است. هدف از این پژوهش ارزیابی فلزات سنگین (روی، آهن، مس، نیکل، منگنز، سرب و کادمیوم) در ماهی کیلکای معمولی دریای خزر بصورت ماهی کامل، شکم خالی، فیله شده، سوریمی و فیش فینگر بود. نتایج نشان داد میزان فلز روی، آهن، مس، سرب، نیکل، منگنز و کادمیوم در ماهی کامل بیشترین مقدار را به خود اختصاص داد و اخلاف معنی‌داری با سایر تیمارها داشت (0/05>P) ؛ جائیکه میزان این فلزات در محصولات فرآوری شده شامل سوریمی و فیش فینگر بطور معنی‌داری کمتر از سایر تیمارها بود (0/05>P). نتایج آنالیز تقریبی نشان داد بیشترین میزان پروتئین در تیمار سوریمی مشاهده شد که با تیمار فیله ماهی اختلاف معنی داری نداشت ولی با سایر تیمارها اختلاف معنی داری وجود داشت (0/05>P). بیشترین میزان چربی و خاکستر به ترتیب در تیمار فیش فینگر و ماهی کامل مشاهده شد که با سایر تیمارها اختلاف معنی داری را نشان داد (0/05>P). بیشترین میزان رطوبت در تیمار یش فینگر مشاهده شد که با تیمار سوریمی اختلاف معنی‌داری نداشت ولی با سایر تیمارها اختلاف معنی‌داری مشاهده گردید (0/05>P). نتایج آنالیز اسیدهای چرب نشان داد بیشترین و کمترین میزان اسید چرب اشباع (SFA) به ترتیب در سوریمی (42/618درصد) و فیش فینگر (42/536درصد) ثبت شد. بیشترین و کمترین میزان اسید چرب تک غیر اشباع(MUFA) به ترتیب مربوط به فیش فینگر (24/320درصد) و سوریمی (۲۲۱/ ۲۴ درصد) بود. بیشترین میزان اسید چرب چند غیر اشباع (PUFA) مربوط به سوریمی (33/151 درصد) بوده وکمترین میزان (33/095 درصد) در ماهی کامل مشاهده شد. بیشترین میزان ایکوزاپنتانوئیک اسید (EPA) در سوریمی مشاهده شد که اختلاف معنی‌داری با سایر تیمارها داشت (0/05>P). بر اساس نتایج بدست آمده از این مطالعه میتوان بیان نمود بر اساس نوع محصول، میزان فلزات سنگین مورد مطالعه، ترکیب بدن و اسیدهای چرب متفاوت بوده و میتوان بر اساس آن، نوع محصول مورد نظر را انتخاب نمود.