زمینـه و هـد ف: آلودگـی خـاک و رسـوب بـه عناصر کمیـاب و سـمی بـا قابلیت ایجـاد خطر بـرای سلامت انسـان و محیـط از مهمتریـن نگرانیهـای امـروزی دنیـا هسـتند. بنابرایـن، ایـن پژوهـش بـا هـدف ارزیابـی مخاطـره بومشـناختی عناصـر آرسـنیک، کادمیـم، نیـکل و وانادیوم رسـوبات سـطحی سـاحل خزرآبـاد سـاری در سـال 1398 انجام شـد. روش بررسـی: در ایـن مطالعـه توصیفی-مقطعـی، پـس از جمـع آوری 36 نمونـه رسـوب از 12 سـایت منتخـب و آمادهسـازی و هضـم نمونههـا در آزمایشـگاه، غلظـت عناصـر بـه روش طیفسـنجی نـوری پالسـمای جفـت شـده القایـی تعیین شـدند. همچنین، نسـبت به محاسـبه Er )و خطرپذیـری بالقـوه بومشـناختی تجمعی i شـاخصهای خطرپذیـری بالقـوه بومشـناختی ) )RI )عناصـر در نمونههـا اقـدام شـد. پـردازش آمـاری نتایج نیـز با اسـتفاده از نرمافـزار SPSS انجام شـد. یافتههـا: نتایـج نشـان داد کـه میانگیـن غلظـت عناصـر آرسـنیک، کادمیـم، نیـکل و وانادیوم .اسـت بـوده 31/9 و 35/0 ،0/191 ،12/7 بـا برابـر بهترتیـب رسـوب نمونههـای در( mg/kg( Er نشـان داد که ریسـک بومشـناختی همـه عناصر "کـم" و میانگین i نتایـج محاسـبه شـاخص مقادیـر شـاخص بـرای عناصـر از ترتیـب نزولی کادمیـم < آرسـنیک < نیکل < وانادیـوم تبعیت کـرده اسـت. بهعلاوه، میانگین مقدار شـاخص RI با 7/53 ،نشـاندهنده "مخاطره بومشـناختی کـم" عناصـر در نمونههـای رسـوب بود. نتیجهگیـری: هرچنـد میانگیـن مقادیـر شـاخص RI نشـان داد که با توجـه به مقادیـر عناصر در رسـوبات، در حـال حاضـر منطقـه مـورد مطالعـه با ریسـک بومشـناختی مواجه نیسـت، ولی از آنجـا کـه عناصـر کادمیـم و آرسـنیک بهترتیب با 4/46 درصد و 4/45 درصد بیشـترین سـهم را در ایجـاد ریسـک بومشـناختی داشـتند، از ایـنرو، نسـبت بـه شناسـایی و مدیریـت منابـع تخلیـه انـواع آالیندههـای آلـی و معدنـی و همچنیـن پایـش دورهای نمونههای آب و رسـوب که بهعنـوان منبـع ذخیـره آالیندههـا و بهتبـع آن ایجـاد مخاطـرات محیطـی برخوردارنـد، توصیـه میشـود.
