مریم بیات ورکشی

امروزه با توجه به رشد روز افزون جمعیت و توسعه بخش های کشاورزی و صنعتی، استفاده بهینه از منابع آب از اهمیت زیادی برخوردار است. در تحقیق حاضر به منظور مدیریت بهره برداری از ذخایر آبی حوضه سد دز، شبیه سازی و پیش بینی رواناب ورودی به مخزن سد انجام شد. بدین منظور، دقت شبیه سازی توسط مدل بارش- رواناب HBVو مدل سری زمانی SARIMAمورد ارزیابی قرار گرفت. پارامترهای هواشناسی و هیدرولوژیکی در نظر گرفته شده شامل بارش، دما و رواناب طی دوره آماری ماهانه 2008-1980 بودند. مقدار آماره های ضریب همبستگی (r)، ضریب نش (NASH) و مجذور میانگین مربعات خطا (NRMSE) در مرحله واسنجی به ترتیب برابر 91/0، 83/0 و 37/0بود. مقادیر فوق در مرحله صحت سنجی نیز به ترتیب برابر 87/0، 74/0 و 48/0 بدست آمد. نتایج اجرای مدل سری زمانی نیز نشان داد که مدل 12(0،1،1)(1.1.1)SARIMAباضریب آکائیک برابر با65/1522-و مقدار ضریب همبستگی92/0 به عنوان بهترین ساختار مدل بارش معرفی گردید. درخصوص سری زمانی دمای هوا، برازش مدل SARIMAنشان داد که مدل 12(0.1.1)(1.0.0)SARIMAبا کمترین میزان ضریب آکائیک برابر با65/381و ضریب همبستگی98/0 به عنوان بهترین برازش انتخاب گردید. اجرای مدل سری زمانی رواناب نیز بیان گر آن بود که مدل 12(0.1.1)(1.0.1)SARIMAبا ضریب آکائیک برابر با14/2342-و ضریب همبستگی91/0 بهترین نتایج را حاصل نمود. نهایتا با تعیین مدل های مناسب SARIMA بارش و دما، پیش بینی رواناب برای دوره سه ساله با مدل HBVصورت گرفت. مقایسه نتایج پیش بینی با مقادیر مشاهداتی حاکی از برآورد مناسب رواناب از پارامترهای بارش و دما نسبت به استفاده مستقیم از سری زمانی رواناب بود.