سهیلا سادات هاشمی

تغییر کاربری اراضی به عنوان فاکتور موثر بر هدر روی حاصلخیزی خاک، از جمله عناصر غذایی ماکرو می باشد. هدف از این تحقیق بررسی شکل های متفاوت پتاسیم در سه کاربری مختلف مرتع، کشاورزی و پارک جنگلی در دو عمق سطحی (10-0 سانتی متری) و زیرسطحی (20-10 سانتی متری) در شهر اشترینان در استان لرستان می باشد. نمونه برداری در سه کاربری در 45 نقطه در دو عمق سطحی و زیرسطحی انجام شد. برخی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک و هم چنین شکل های متفاوت پتاسیم در آزمایشگاه اندازه گیری شد. مطالعات کانی شناسی با کمک دستگاه پراش ایکس صورت گرفت. نتایج نشان داد که میانگین پتاسیم محلول (9/15 میلی گرم برکیلوگرم)، غیرتبادلی (5/627 میلی گرم برکیلوگرم) و ساختاری (2/3563 میلی گرم برکیلوگرم) در کاربری جنگل و پتاسیم تبادلی (484 میلی گرم برکیلوگرم) در کاربری مرتع، بالاترین میزان را بخود اختصاص دادند. تمام شکل های پتاسیم بغیر از پتاسیم ساختاری با افزایش عمق، کاهش داشتند. اثرکاربری در تمامی شکل های پتاسیم دارای تفاوت معنی-داری در سطح یک درصد بود، اما عمق اثر معنی داری بر روی شکل های متفاوت پتاسیم نداشت. نتایج همبستگی نشان داد که پتاسیم محلول تنها با پتاسیم تبادلی رابطه مثبت معنی دار دارد (**4 /0r=). اما بین پتاسیم ساختاری با پتاسیم تبادلی (01/0p> ، **4 /0r=) و غیر تبادلی(05/0p> ، *3 /0r=) رابطه مثبت معنی دار دیده شد. هم-چنین رس و ظرفیت تبادل کاتیونی با پتاسیم تبادلی، غیرتبادلی و ساختاری رابطه مثبت معنی داری در سطح یک درصد را نشان داد. نتایج کانی شناسی نیز نشان داد که ورمی کولایت و اسمکتیت کانی های کنترل کننده پتاسیم تبادلی در کاربری مرتع و اسمکتیت و ایلایت کانی های اصلی کنترل کننده پتاسیم غیرتبادلی و ساختاری هستند.