علیرضا ایلدرمی

کنترل آبگرفتگی، سیلاب و تحلیل پیچیدگی عملکرد هیدرولیکی و هیدرولوژیکی پارامترهای موثر بر سیلاب شهری‌، مستلزم استفاده از روش‌های محاسباتی پیشرفته و مدلسازی‌های جدید و کارآمدتر می باشد. هدف ازاین پژوهش شبیه‌سازی رواناب و تعیین مهم‌ترین پارامترهای موثر بر سیلاب شهری بخش‌هایی از شهر خرم‌آباد با استفاده از مدل SWMM است. ابتدا ضمن تعیین مقادیر رواناب برای بارش 24 ساعته با دوره بازگشت های مختلف بهترین توزیع آماری با توجه به نمودارهای شدت-مدت-فراوانی، پتانسیل سیلخیزی شهر خرم‌آباد بررسی و سپس شبیه سازی نفوذ از روش SCS و لایه اطلاعاتی خاکشناسی انجام و با استفاده از پارامترهای عرض معادل، درصد شیب، درصد مناطق نفوذ ناپذیر، ضریب زبری مانینگ مناطق نفوذ پذیر و نفوذ ناپذیر، عمق ذخیره چالابی برای مناطق نفوذ پذیر و نفوذ ناپذیر و درصد مناطق نفوذ ناپذیر بدون ذخیره چالابی، آنالیز حساسیت مدل SWMM انجام شد. با توجه به مقدار 994/0 رابطه نش-ساتکلیف ورابطه کلینگ-گوپتا به میزان913/0 نتایج واسنجی و ارزیابی مدل نشان داد که بین شاخص‌ ارزیابی کارایی مدل جهت برآورد ارتفاع رواناب شبیه‌سازی و مشاهداتی، رابطه معنی‌داری وجود دارد و مدل برای شبیه‌سازی بارش و رواناب از کارایی قابل قبولی برخوردار است. نتایج نشان داد به ترتیب درصد مناطق نفوذ ناپذیر، عمق ذخیره چالابی مناطق نفوذ ناپذیر و عرض معادل بیشترین تاثیر را بر تغییر عمق رواناب دارند .نتایج واسنجی مدل نشان داد بین عمق رواناب تولیدی مدل و محاسباتی روش SCS ارتباط معنا داری وجود دارد و مدل SWMM می‌تواند با مدلسازی نفوذ به روش های مختلف، ضریب رواناب و پتانسیل سیل‌خیزی را به خوبی شبیه‌سازی نماید‌. همچنین نتایج نشان داد برخی کانال‌ها و گره-هایی شبکه شهری خرم آباد به درستی رفتار نمی‌کنند و موجب رفتار مخاطره آمیز درموقعیت‌های حساس و پر رفت و آمد و متراکم شهر می شوند که پیشنهاد می شود جهت رفع نواقص هیدرولیکی بهسازی شوند