بهنوش فرخزاده

در حال حاضر یکی از مشکالت عمده جوامع صنعتی و شهری، وقوع سیالب و جمعآوری روانابهای شهری است، که مستلزم محاسبه میزان رواناب از آبریزهای شهری و بکارگیری مدلهای پیشرفته است. در این پژوهش گرههای سیلگیر شبکه زهکشی در حوضه شهری خاکو )فقیره – خضر( همدان با استفاده از مدل SWMM واسنجی و ارزیابی شد. ابتدا پارامترهای عرض معادل، درصد مناطق نفوذناپذیر، ذخیره چاالبی، ضریب زبری مناطق در بازه تغییرات دامنه مجاز، در حوضه خاکو محاسبه و سپس به منظور شبیهسازی و واسنجی مدل در دو روش SCS و هورتون در شرایط قبل و بعد از واسنجی نیز از ضریب کارایی ناش-ساتکلیف استفاده گردید. نتایج نشان داد مقادیر نفوذ و ارتفاع رواناب بارش طرح در روش SCS به ترتیب برابر 50/86 و 16/14 میلیمتر میباشد و بیانگر این است که روش SCS مقادیر نفوذ و رواناب را برای آبریز شهری همدان دقیقتر ارزیابی نموده واز کارایی قابل قبولی برخوردار است. نتایج نشان میدهد که از کل بارش120 میلی- متری، مقدار 33 میلیمتر مربوط به تلفات نفوذ و 87 میلیمتر مربوط به رواناب سطحی بوده و حجم جریان معادل 2/41 میلیون مترمکعب می باشد که 1/98 میلیون مترمکعب مربوط به زیرحوضه فقیره و 0/43 میلیون مترمکعب مربوط به زیرحوضه خضر است. با توجه به ضریب کارایی NS که برای دبی اوج 0/66و برای حجم سیالب 0/73محاسبه شده و اعداد قابل قبولی است. نتایج نشان داد که بیشترین مقدار حجم رواناب بارش طرح با 1/28 میلیون متر مکعب مربوط به زیرحوضه فقیره به دلیل توسعه فیزیکی شهر همدان در سالهای اخیر در این زیرحوضه و کمترین مقدار با 0/46میلیون مترمکعب مربوط به زیرحوضه خضرخاکو است که از دالیل کاهش تولید رواناب در آبریز شهری خاکو میتوان به وجود پوشش طبیعی، افزایش نفوذ و ذخیره چاالبی اشاره نمود. نتایج این پژوهش نشان داد که کاربریهای مسکونی بیشترین سهم را در پتانسیل سیل- خیزی محدوده مطالعاتی دارد.