بهنوش فرخزاده

در یک حوضه آبخیز کاربری اراضی به عنوان یکی از مؤلفههای مؤثر بر پاسخهای هیدرولوژیک حوضه میتواند نقشی به سزا و قابل توجهی بر چرخه هیدرولوژی و در نتیجه منابع آب حوضه ایفا کند، از این رو شناخت آثار تغییر کاربری اراضی بر پاسخهای هیدرولوژی حوضه راهگشای تعیین استراتژی مناسب در توسعه پایدار منابع آب و رسیدن به یک الگوی مدیریت صحیح حوضههای آبخیز میباشد. هدف از این تحقیق بررسی اثرات هیدرولوژی تغییر کاربری اراضی در طی 52سال اخیر در حوضه یلفان میباشد. جهت شبیهسازی رواناب حوضه در این مطالعه از مدل )5002( SWATاستفاده و بدین منظور دادههای هواشناسی و نقشههای رقومی کاربری اراضی و خاک و مدل رقومی ارتفاع منطقه تحقیق تهیه شد. پس از واسنجی (سال 5005تا )5002و صحتسنجی (سال 5002تا )5000مدل، به منظور ارزیابی تاثیر کاربری اراضی بر رواناب حوضه، کاربریهای اراضی سال 0222و 5002به مدل معرفی و مدل اجرا گردید. نتایج تحقیق نشاندهنده تأثیرات قابل توجه تغییر کاربری اراضی روی رواناب حوضه است، نتایج ارزیابی شاخصهای ،R2 ،NS P-factorو R-factorکه به ترتیب برای دوره واسنجی 0/22 ،0/27 ،0/52و 0/25و برای دوره اعتبارسنجی 0/52 ،0/20 ،0/22و 0/5 به دست آمد بیانگر این موضوع میباشدکه مدل از قابلیت بسیار خوبی برای شبیهسازی رواناب حوضه برخوردار میباشد. نتایج نشان داد که تغییر در کاربری اراضی از سال 0222تا 5002منجر به افزایش مقدار رواناب سطحی در حدود 02درصد شده است