بهنوش فرخزاده

شهری شدن فرآیندی است که در طی آن اراضی کشاورزی به مناطق ساخته دست بشر مبدل می شوند. در نواحی شهری بخش زیادی از زمین به وسیله مواد نفوذ ناپذیر پوشیده شده که این امر منجربه تشکیل رواناب سطحی و باعث بروز سیل و آبگرفتی در سطح شهرها می شود. برای انجام این تحقیق که در منطقه 12 شهرداری تهران انجام پذیرفته است ابتدا با استفاده از پارامترهای هواشناسی و ویژگی های حوزه با استفاده از مدل هیدرولوژیکی – هیدرولیکی، SWMM میزان رواناب سطحی در دوره بازگشت های مختلف برآورد گردید سپس از طریق 4 رخداد بارندگی در روزهای 21/8/94، 10/9/94، 20/11/94 و 30/1/95، مدل با استفاده از 3 آماره نش - ساتکلیف، ریشه مربع خطا و بایاس مورد واسنجی قرار گرفت که نتایج نشان از کارایی مدل در برآورد رواناب سطحی را می دهد. سپس آنالیز حساسیت مدل انجام گرفت، نتایج نشان داد که درصد مناطق نفوذ ناپذیر بیشترین تاثیر و درصد مناطق نفوذ ناپذیر بدون ذخیره سطحی کمترین تاثیر را در ایجاد دبی های اوج دارند. سپس دبی های اوج عبوری در دوره بازگشت های 20، 50 و 100 ساله از سه کانال خیام، شهرداری و 17 شهریور در منطقه مورد مطالعه به وسیله مدل مذکور مدلسازی شد نتایج نشان داد که تونل 17 شهریور در شرقی ترین قسمت منطقه مورد مطالعه توان عبور رواناب با دوره یازگشت 20 سال به بالا را ندارد لذا ابعاد کانال باید مورد بازنگری قرار می گرفت که این عمل به صورت سعی و خطا انجام پذیرفت تا کانال توان عبور جریان را داشته باشد. به طور کلی می توان نتیجه گرفت که مدل SWMM دقت مورد نیاز برای شبیه سازی رواناب شهری و به تبعیت از آن طرح های مدیریت رواناب شهری و طراحی شبکه جمع آوری آب های سطحی در مناطق شهری را دارد.