بهروز محمد پرست

مورد (Myrtus communis) یکی از درختچه های همیشه سبز، زینتی و دارویی است که در مناطق معتدل و گرم قابل پرورش می باشد. گیاه مورد از جمله گیاهانی است که به واسطه شرایط خاص رویشگاهی رشد و توسعه در مناطق گرم و نامساعد در حفظ و نگهداری ارکان محیط زیست در این مناطق نقش به سزایی دارد. هدف اصلی این تحقیق مقایسه روش های مختلف تکثیر و بررسی تنوع ژنتیکی گیاه مورد با استفاده از صفات مورفولوژیکی بود. بدین منظور برای تکثیر این گیاه از سه روش شامل کشت بذر در محیط آزمایشگاه، کشت قلمه با تیمار های مختلف در گلخانه و کشت بذر در شرایط درون شیشه ای استفاده گردید. در کشت بذر از تیمار های آب اکسیژنه نیم و یک درصد به مدت 24 ساعت، اسید سولفوریک و اسید نیتریک به مدت دو، پنج و هفت دقیقه و اسید جیبرلیک با غلظت های 250، 500 و 1000 میلی گرم در لیتربه مدت30 دقیقه استفاده گردید. در آزمایش اول، بیشترین درصد جوانه زنی با استفاده از آب اکسیژنه نیم و یک درصد و جیبرلیک اسید با غلظت های500 و 1000 میلی گرم در لیتر به دست آمد. در کشت قلمه سه نوع اکسین شامل IBA، NAA و 2,4 D با غلظت های 0، 500، 1000، 2000، 4000، 6000 و 8000 میلی گرم در لیتر استفاده گردید. در آزمایش دوم، بالاترین میزان ریشه زایی با استفاده از هورمون IBA با غلظت 4000 میلی گرم در لیتر به دست آمد. جهت کشت بذر در شرایط درون شیشه ای از محیط کشت MS حاوی هورمون های BA و NAA با غلظت های صفر، یک، دو، چهار و هشت میلی گرم در لیتر استفاده گردید. در آزمایش سوم، کشت در شرایط درون شیشه ای نتایج با هورمون BA با غلظت چهار میلی گرم در لیتر به دست آمد. به منظور گروه بندی و مقایسه از 6 شهر مختلف، 18 صفت مورفولوژیکی شامل صفات رویشی درخت و صفات مربوط به میوه و بذر گیاه بررسی شد. ضرایب همبستگی ساده نشان داد که بین برخی از صفات اندازه گیری شده رویشی، میوه و بذر همبستگی مثبت و منفی وجود دارد. تجزیه کلاستر در فاصله هشت اقلیدسی ارقام و ژنوتیپ ها را به سه گروه اصلی تقسیم بندی کرد که از عوامل مهم تقسیم کلاستر های اصلی می توان به طول و عرض برگ، ارتفاع درختچه، طول و عرض میوه و وزن بذرها اشاره کرد. بر اساس نتایج به دست آمده نمونه های الشتر و خرم آباد از نظر برخی صفات مانند درشتی برگ ، جهت کشت در فضای سبز برتر از سایر ارقام بودند. با توجه به نتایج به دست آمده، اگر هدف کار های