مقصود از «نظام احسن» این است که نظام آفرینش خداوند به بهترین وجه ممکن خلق شده است و زمانی که دربارۀ عالم مادیّات «نظام احسن» به کار برده می شود از آنجا که در مادیّات، تزاحم وجود دارد معنایش این است که عالم ماده به گونه ای خلق شده است که در آن، مخلوقات بیشتری از کمالات بهتری بهره مند گردند. صفتی که اقتضاء کنندۀ این نظام است را صفت عنایت خداوند می نامند. از آنجا که ارادۀ الهی بر حسب حکمت الهی بر امور خاصّی تعلّق می گیرد در نتیجه دایرۀ افعالی که خدا اراده کرد و آنها را انجام می دهد از دایرۀ مقدورات الهی محدودتر است و به عبارتی خداوند متعال بر خلق نظام غیر احسن نیز قادر است لکن چون ایجاد آن، خلاف حکمت خداوند است بلکه حکمت خداوند فقط در محدوده ای است که در زمرۀ نظام احسن قرار گیرند لذا واجب تعالی فقط آن افعالی را انجام می دهد که موافق با نظام احسن و حکمت الهی باشد.
