توحید در لغت مصدر باب تفعیل است. یکی از معانی باب تفعیل نسبت دادن به مبدأ اشتقاق فعل به مفعول است. توحید به همین بکار رفته است و به معنای یکی دانستن خداست. در اصطلاح فلاسفه نیز دقیقا به همین معنا بکار رفته است. توحید ذاتی خداوند حدّاقل به سه معنا به کار برده می شود: 1- توحید در وجوب وجود: یعنی هیچ موجودی جز ذات مقدّس الهی واجب الوجود بالذّات نیست و به تعبیر قرآن: « ولَمْ یَکُن لَهُ کُفُواً أحَدٌ » (توحید 4) 2- توحید به معنای بساطت و عدم ترکیب خداوند: که خود دارای معانی فرعی است از جمله: الف) عدم ترکیب از اجزاء بالفعل ب) عدم ترکیب از اجزاء بالقوّه ج) عدم ترکیب از ماهیت و وجود د ) عدم ترکیب از اجزاء حدی (جنس و فصل ) ه ) عدم ترکیب از اجزاء اعتباری و ) عدم ترکیب از ماده و صورت عقلی ز ) عدم ترکیب از جوهر و عرض ح ) عدم ترکیب از اجزاء شیمیایی این معنای از توحید، تحت عنوان بساطت واجب مورد بحث قرار می گیرد. 3- توحید به معنای وحدت شخصی وجود: که در عرفان مورد بحث قرار می گیرد. امّا بحث ما در توحید به معنای اوّل است، این معنای از توحید از اصول معارف اسلامی و از عالی ترین معارف بشری است که در مکتب تشیّع تبلور بیشتری یافته است.
