از مهم ترین اهداف برنامه های اصلاحی بادام انتخاب ارقام و ژنوتیپ های خودسازگار، دیرگل با وزن مغز مناسب می باشد. در این آزمایش تنوع ژنتیکی 100 ژنوتیپ بذری بادام با استفاده از ویژگی های مورفولوژیکی براساس توصیف گر بین المللی بادام جهت انتخاب ژنوتیپ های برتر بادام مورد بررسی قرار گرفت. تجزیه آماری شامل آمار توصیفی، همبستگی ساده بین صفات، تجزیه به عامل ها و تجزیه خوشه ای بر اساس 54 ویژگی مورفولوژیکی انجام شد. نتایج آزمایش نشان داد که صفاتی مانند آنتوسیانین در شاخه های یکساله، میزان آنتوسیانین در میله پرچم، شکل جوانه گل و نرمی و سختی پوسته هسته در بین ژنوتیپ ها تنوع زیادی داشته و دارای ضریب تغییرات بالایی بودند. همچنین بیشترین وزن مغز با 06/2 گرم در ژنوتیپ شماره MAG30 و کم ترین وزن مغز با 67/0 گرم در ژنوتیپ شماره MAG44 مشاهده شد. همبستگی ساده صفات نشان داد که بین برخی از ویژگی های اندازه گیری شده مانند قدرت رشدی با تراکم شاخه و برگ درخت (72/0=r)، ضخامت شاخه یکساله (52/0=r) و اندازه میوه سبز (54/0=r)، تراکم شاخه و برگ و طول پهنک برگ (57/0=r)، همبستگی مثبت معنی دار در سطح 5 درصد وجود داشت. نتایج تجزیه به عامل ها مشخص کرد که عوامل اصلی مجموعا 41/72 درصد واریانس کل را توجیه نمودند. صفاتی مانند میزان آنتوسیانین در شاخه های یکساله، طول پهنک برگ، عرض پهنک برگ، طول دمبرگ، رنگ آنتوسیانین در میله پرچم، قدرت رشدی، نرمی و سختی پوسته هسته، درصد روغن مغز، میزان پروتئین برگ و وزن مغز در عامل های اول (PC1) تا ششم (PC6) قرار گرفتند که مجموعا 72/32 درصد از سهم واریانس را شامل شدند. بر اساس تجزیه خوشه ای با کاهش فاصله اقلیدسی از 25 به 5، ژنوتیپ ها به 6 گروه اصلی تقسیم شدند که از عوامل مهم تفکیک صفاتی مانند زمان گلدهی، قدرت رشدی درخت، اندازه میوه سبز، نرمی و سختی پوسته هسته، ضخامت پوسته هسته، درصد مغزهای دو قلو، وزن مغز، درصد مغز، درصد روغن مغز و درصد پروتئین برگ بودند.
