موسی رسولی (عضو هیئت علمی انتقال یافته به دانشگاه بین المللی امام خمینی قزوین)

بادام (Prunus dulcis L.) یکی از مهمترین میوه های خشک دنیا می باشد که به طور تجاری در مناطق وسیعی از جهان کشت می شود و از مهم ترین محصولات آجیلی جهان به شمار می آید. مغز بادام دارای ترکیبات با ارزشی از جمله، ویتامین ها، کربوهیدرات (فیبر و قندهای محلول)، پروتئین، چربی و املاح معدنی می باشد. با توجه به اهمیت اسیدهای چرب موجود در مغز بادام میزان اسیدهای چرب والدین پدری و نتاج حاصل از تلاقی والد مادری شاهرود 12 با والدین گرده دهنده انتخابی با استفاده از گاز کرماتوگرافی مورد بررسی قرار گرفت. همچنین استخراج روغن به وسیله دستگاه سوکسله و اندازه گیری عناصر به روش جذب اتمی در والدین و نتاج حاصل از تلاقی ها اندازه گیری شد. برخی صفات کمی و کیفی مربوط به خشک میوه و مغز بادام نیز مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج بدست آمده نشان داد که بالاترین میزان وزن مغز در نتاج حاصل از تلاقی های انجام شده، مربوط به گرده افشانی آزاد بود، بیشترین مقدار اسیداولئیک (18:1) و اسیدلینولئیک (18:2) به ترتیب در والدین پدری MSK84 به میزان 51/75 % و شاهرود 14 به میزان 20/19 % مشاهده گردید. همچنین بیشترین میزان اسیداولئیک در نتاج حاصل از تلاقی والد مادری شاهرود 12 با والد پدری شاهرود 14 به میزان 72% به دست آمد. بالاترین میزان اسیدلینولئیک با40/18 % در نتاج حاصل از تلاقی والد مادری شاهرود 12 با والد پدری MSK84 حاصل شد. از طرفی بیشترین میزان اسیدپالمیتیک نیز در نتاج حاصل از گرده افشانی آزاد والد مادری شاهرود 12 به میزان 50/9 % مشاهده شد. این سه نوع اسید چرب بیشترین درصد را در بین هفت اسید چرب اندازه گیری شده در مغز بادام به خود اختصاص دادند. بیشترین مقدار روغن در نتاج حاصل از تلاقی والد مادری شاهرود 12 با والد پدری MSK82 به میزان 42/54 و کمترین مقدار در والد پدری MSK83 به میزان 32/38 درصد مشاهده شد همچنین نتایج به دست آمده نشان داد که در بین والدین و نتاج حاصل از تلاقی ها میزان عناصر آهن (53/138-48/85 میلی گرم در 1000 گرم)، مس (48/47-32/20 میلی گرم در 1000 گرم) و منگنز (67/44-04/18 میلی گرم در 1000 گرم) بودند. کلید واژه گان: اسیدهای چرب، اسید اولئیک، بادام، درصد روغن، گرده افشانی کنترل شده.