درخت بادام (Prunus dulcis L.) یکی از مهمترین گونه های جنس Prunus و خانواده Rosaceae از اهمیت اقتصادی ویژه ای برای کشور ما که در حال حاضر به عنوان سومین تولیدکننده دنیا به شمار می رود، برخوردار است. از اهداف مهم اصلاحی در بادام، انتخاب ارقام و ژنوتیپ های دیرگل، خودسازگار با خصوصیات خشک میوه و مغز مناسب می باشد. در این تحقیق در آزمایش اول تنوع ژنتیکی ژنوتیپ های بذری بادام مناطق جوکار، کهکدان و هیبرید های حاصل از تلاقی در شهرستان ملایر استان همدان با استفاده از صفات 65 صفت کمی و کیفی ریخت شناسی بر اساس توصیفگر بین المللی بادام جهت انتخاب ارقام و ژنوتیپ های برتر موردبررسی قرار گرفت. نتایج آزمایش اول نشان داد در نمونه های جوکار بیشترین وزن مغز با0/ گرم در ژنوتیپ GJ57 و کمترین وزن مغز با 0/0گرم در ژنوتیپ GJ4 مشاهده شد. در نمونه های کهکدان بیشترین وزن مغز با 91/1 گرم در ژنوتیپ GK4 و کمترین وزن مغز با 90/0گرم در ژنوتیپ GK2مشاهده گردید. ضرایب همبستگی ساده بین صفات نشان داد که بین برخی صفات اندازه گیری شده رویشی، خشک میوه و مغز همبستگی مثبت و منفی معنی داری وجود داشت. تجزیه کلاستر در فاصله 5 اقلیدوسی در نمونه های جوکار ژنوتیپ های بذری را به 4 گروه اصلی تقسیم بندی کرد که از عوامل مهم تفکیک کلاسترهای اصلی صفاتی از جمله نسبت طول به عرض میوه با پوست سبز، نسبت طول به عرض میوه بدون پوست سبز، تزیینات روی پوسته هسته، وجود لبه اضافی میوه خشک، انداره مغز و ضخامت مغز بودند. تجزیه کلاستر در فاصله 5 اقلیدوسی درنمونه های کهکدان ژنوتیپ های بذری مورد مطالعه را به 3 گروه اصلی تقسیم بندی کرد و از عوامل مهم تفکیک کلاسترهای اصلی صفاتی از جمله قطر میوه با پوست سبز، وزن میوه بدون پوست سبز، طول میوه بدون پوست سبز، وزن پوسته چوبی، وزن مغز، نسبت طول به عرض میوه بدون پوست سبز، ضخامت پوسته هسته، بازشدن پوسته سبز، زمان رسیدن میوه، اندازه مغز و شکل مغز بودند. در فاصله 5 اقلیدوسی، هیبریدهای مورد مطالعه به 3 گروه اصلی تقسیم بندی شدند و از عوامل مهم تفکیک کلاسترها صفاتی از جمله قطر میوه بدون پوست سبز، وزن تر مغز، وزن پوسته چوبی، طول مغز، اندازه مغز، رنگ اصلی مغز، قطر میوه بدون پوست سبز بودند. ژنوتیپ ها و هیبرید های برتر شناسایی شده در آزمایش اول بر اساس صفات مورد ارزیابی شامل GJ33، GJ54، GJ40 در نمونه ها
