بادام (Prunus dulcis) به عنوان یک محصول خشکباری اهمیت ویژه ای دارد و در مناطقی با آب و هوای مدیترانه ای گسترش یافته است. با توجه به اهمیت بادام و همچنین لزوم حفظ، ارزیابی و استفاده از ذخایر ژنتیکی، مطالعه تنوع ژرم پلاسم وحشی و اصلاحی آن حائز اهمیت است. در این مطالعه در آزمایش اول تنوع ژنتیکی 75 ژنوتیپ بذری بادام روستای قاپقلی، بخش زمکان، شهرستان ثلاث باباجانی در استان کرمانشاه با استفاده از صفات مورفولوژی بر اساس توصیفگر بین المللی بادام جهت انتخاب ژنوتیپ های برتر موردبررسی قرار گرفت. صفات مورفولوژی که در این مطالعه بررسی شد شامل؛ وزن، طول، عرض، قطر و نسبت طول به عرض میوه بدون پوست سبز، وزن، طول، عرض، قطر و نسبت طول به عرض مغز، وزن پوسته چوبی و نسبت وزن مغز به وزن میوه بدون پوست سبز بود. تجزیه آماری شامل فراوانی صفات، آمار توصیفی، همبستگی ساده بین صفات، تجزیه به عامل ها و تجزیه خوشه ای بر اساس صفات مورد ارزیابی، انجام شد. نتایج نشان داد بیشتر صفات موردبررسی از توزیع نرمالی برخوردار هستند. ژنوتیپKSBZ38 و KSBZ11 به ترتیب با مقدار 82/3 و 24/9 گرم کمترین و بیشترین وزن میوه بدون پوست سبز را در بین سایر ژنوتیپ ها داشتند. بیشترین وزن مغز با 61/1 گرم در ژنوتیپ هایKSBZ11 و KSBZ54 و کمترین وزن مغز با 47/0 گرم در ژنوتیپKSBZ37 به دست آمد. در بین صفات موردبررسی وزن پوسته چوبی و قطر مغز با 15/21 و 41/8 درصد تغییرپذیری به ترتیب بیشترین و کمترین تغییرپذیری را در بین صفات موردبررسی داشتند. وزن پوسته چوبی ضرایب همبستگی ساده بین صفات نشان داد که بین برخی صفات اندازه گیری شده میوه بدون پوست سبز، مغز و پوسته چوبی همبستگی مثبت و منفی معنی داری وجود داشت. تجزیه به عامل ها صفات مورد ارزیابی را به 12 عامل کاهش داد که 4 عامل اول درمجموع 80 درصد واریانس کل را توجیه نموده اند. تجزیه کلاستر در فاصله 20 اقلیدسی ارقام و ژنوتیپ ها را به دو گروه اصلی تقسیم کرد که از عوامل مهم تفکیک ژنوتیپ ها از یکدیگر صفاتی همچون وزن، طول و عرض میوه بدون پوسته سبز، طول و عرض مغز و نسبت وزن مغز به وزن میوه بدون پوست سبز بودند. با کاهش فاصله اقلیدسی از 20 به 5 ارقام و ژنوتیپ ها به 5 گروه اصلی تقسیم شدند که از عوامل مهم تفکیک ارقام و ژنوتیپ ها از یکدیگر صفاتی ازجمله وزن، طول و عرض میوه بدون پوست سبز، وزن پوسته چوبی، و
