شناخت تنوع و طبقه بندی ذخایر ژنتیکی در طراحی موفق برنامه های به نژادی و مدیریت صحیح حفظ منابع ژنتیکی نقش بسیار مؤثری دارند. خرمندی عمدتا به عنوان پایه برای خرمالوی ژاپنی مطرح می باشد، منتهی در ایران این میوه مصرف خوراکی داشته و برای تولید شیره نیز استفاده می شود. به همین دلیل برداشت بی رویه این میوه از جنگل های شمال خطر کاهش تنوع ژنتیکی و انقراض آن را افزایش داده است. لذا بررسی تنوع ژنتیکی خرمندهای ایران، به منظور اطلاع از ذخایر ژنتیکی و تلاش برای حفظ و نگهداری آن دارای اهمیت می باشد. در این پژوهش 30 ژنوتیپ نر و ماده خرمندی از مناطق شرق استان گیلان و همچنین استان البرز جمع آوری و تنوع آنها بر اساس صفات مورفولوژیکی برگ، بذر و میوه ارزیابی شد. نتایج آمار توصیفی نشان داد که ضریب تغییرات صفات کیفی بیشتر از ضریب تغییرات صفات کمی بود، و به طور کلی ژنوتیپ های استان البرز در مقایسه با ژنوتیپ های شرق گیلان میوه های کوچکتری داشتند. نتایج تجزیه به عامل ها نشان داد که در مجموع پنج عامل اول 2/87% از واریانس کل را توجیه نمودند. نمودار دو بعدی ترسیم شده از دو عامل اول نشان داد که ژنوتیپ های نر بدون توجه به منطقه جمع آوری در یک گروه مشخص از ژنوتیپ های ماده جدا شدند.، ژنوتیپ های ماده نیز سه گروه مشخص را تشکیل دادند. نتایج تجزیه کلاستر نیز نشان داد که ژنوتیپ های نر به طور مشخص از ژنوتیپ های ماده جدا شدند. ژنوتیپ های ماده نیز در مجموع پنج گروه مشخص را تشکیل دادند، که ژنوتیپ های منطقه البرز از بیشتر ژنوتیپ های مناطق شرق گیلان جدا شدند.
