شناخت نیازهای اکولوژیکی، فرایندهای رشد و نمو درختان میوه برای حصول به عملکردی مطلوب در صنعت میوه کاری ضروری می باشد. همچنین با تعیین الگوی رشد می توان طول دوره رشد و نمو میوه و مراحل بحرانی رشد جهت اعمال مدیریت صحیح در باغ را مشخص کرد. در این تحقیق، نرخ فتوسنتز کل و تغییرات الگوی رشد رویشی و زایشی (میوه) در 9 رقم گلابی آسیایی اندازه گیری شد. آزمایش در قالب یک طرح کرت خرد شده در زمان بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی (RCBD) با 9 رقم در 5 تکرار و در 14 هفته انجام شد. بر اساس نتایج بدست آمده بین ارقام، زمان های مختلف اندازه گیری و اثر متقابل زمان و رقم، تفاوت معنی داری در میزان نرخ فتوسنتز کل مشاهده گردید (01/0P?). در بین ارقام مورد آزمایش، ‘KS13’ با 10/17 و ‘KS14’ با 15/11 میکرو مول دی اکسیدکربن بر مترمربع بر ثانیه (µmol CO2 m-2 s-1)، به ترتیب بیشترین و کمترین میزان نرخ فتوسنتز کل را در طی 14 هفته اندازه گیری نشان دادند. همچنین حداکثر میزان فتوسنتز در هفته چهاردهم (µmol CO2 m-2 s-125/24) و حداقل میزان آن در هفته دوم ( µmol CO2 m-2 s-137/7) ثبت گردید. با توجه به نتایج بدست آمده ارقام ‘KS13’ و ‘KS6’ دارای میزان نرخ فتوسنتز کل بالایی بودند. همچنین رشد تجمعی رویشی (شاخه) و زایشی (میوه) با توجه به تغییرات در طول فصل رشد و نمو اندازه گیری شد. نتایج، الگوی رشد ساده و کامل سیگموئیدی را برای تمام ارقام مورد بررسی مشخص نمود. مدت زمان هر یک از فازهای رشد تجمعی میوه با توجه به رقم مورد مطالعه متفاوت بود. بطوریکه فاز رکود رشدی 62 روز پس از تمام گل در ارقام KS13، KS14 و KS12 و72 روز پس از تمام گل در ارقام KS6، KS7، KS8، KS9، KS10 و KS11 اتفاق افتاد. همچنین نتایج نشان داد که از نظر زمان رسیدن میوه، ارقام KS7، KS10، KS11 و KS14 زودرس، ارقام KS6، KS9 و KS13 میان رس و دو رقم KS8 و KS12 دیررس بودند. با توجه به نرخ فتوسنتز مطلوب اکثر ارقام در شرایط آب و هوایی تهران چنین به نظر می رسد که این ارقام از نظر تولید محصول کافی و با توجه به منابع تولید شده حاصل از فتوسنتز سازگاری خوبی را نشان می دهند. از طرفی با توجه به نتایج حاصل از رشد رویشی و زایشی می توان اطلاعات بدست آمده را برای مدیریت باغ های گلابی آسیایی در شرایط آب و هوایی تهران استفاده نمود.
