اکثر ارقام گیلاس، خودناسازگار بوده و برای تولید میوه تجارتی، نیاز به گردهدهنده مناسب و سازگار دارند. تعیین سازگاری و ناسازگاری ارقام گردهدهنده در روش کلاسیک بصورت روش گردهافشانی کنترل شده و مطالعه میکروسکوپی رشد لوله گرده انجام میشود. در این پژوهش گیلاس رقم زرد دانشکده به عنوان پایه مادری با استفاده از دانه گرده خودی و گرده ارقام "بینگ"، "ناپلئون"، "سفید رضائیه"، "شبستر"، "ابرده" به صورت کنترل شده گردهافشانی شدند. هشت نمونه گل (مادگی) از تیمارهای مختلف در محلول FAA تا زمان بررسی میکروسکوپی نگهداری شدند. جهت بررسی و تعیین اثر دانههای گرده ارقام استفاده شده جهت گردهافشانی بر خصوصیات مختلف کمی و کیفی میوه رقم "زرد دانشکده"، برخی صفات میوه اندازهگیری گردید. طبق نتایج به دست آمده دانه گرده ارقام "شبستر"، "سفید رضائیه" و "ناپلئون" روی کلاله رقم "زرد دانشکده" جوانه زده و در مدت 96 تا120 ساعت پس از گردهافشانی لولههای گرده این ارقام به تخمک پایه مادری رسیدند که نشانه سازگاری کامل گرده این ارقام با رقم "زرد دانشکده" بود. نتایج میکروسکوپی گلهای خود گردهافشانی شده رقم زرد دانشکده، نشان داد که هیچ لوله گرده خودی نتوانسته بود خود را به تخمک برساند. لذا رقم "زرد دانشکده" خودناسازگار بوده وگردهدهنده مناسب آن میتواند ارقام "شبستر"، "سفید رضائیه" و "ناپلئون" باشد. همچنین رشد لوله گرده ارقام "ابرده" و "بینگ" در سطح کلاله و یک سوم ابتدایی خامه "زرد دانشکده" متوقف گردیدند که نشانه ناسازگاری آنها نسبت به این رقم میباشد. اگرچه بر اساس برخی از نتایج به دست آمده بین تیمارها از نظر طول و قطر میوه اختلاف وجود داشت (P?0.05) و همچنین بین تکرارهای مختلف از نظر وزن هسته، طول میوه، قطر میوه و درصد مواد جامد محلول (بریکس) تفاوت مشاهده گردید (P?0.05)، ولی پژوهشهای تکمیلی تأثیر نوع گرده بر خصوصیات کیفی میوه پیشنهاد میگردد.
