پتاسیم (K) یکی از عناصر ضروری برای گیاهان است. ارزیابی روابط کمیت (Q) و شدت (I) در خاک های کشاورزی مختلف برای استفاده مناسب از کود پتاسیم مهم است. با این اطلاعات می توان از آلودگی و آبشویی پتاسیم در محیط جلوگیری کرد. یون های پتاسیم موجود در محلول و کمپلکس تبادلی برای گیاه قابل استفاده می باشند. آبشویی پتاسیم از خاک ها تحت تأثیر نوع آنیون ها و کاتیون های موجود در کودهای شیمیایی و تیمارهای آلی اضافه شده به خاک می باشد. . این تحقیق جهت به دست آوردن اشکال پتاسیم و پارامترهای کمیت به شدت (Q/I) در 7 خاک سطحی (0-30 سانتیمتر) از خاک های آهکی در تاکستان های شهرستان ملایر واقع در جنوب استان همدان انجام شد. جزء بندی پتاسیم در دو خاک تیمار شده با 0، 1، 2، 3و 5 درصد از ورمی کمپوست به مدت سه ماه مورد بررسی قرار گرفت. آزمایشات آبشویی با استفاده از محلول-های 01/0 مولار MgCl2 ، CaCl2، NH4Cl، NaClو آب مقطر (DW) در دو خاک تیمار شده با 5 درصد ورمی کمپوست، انجام شد. با توجه به نمودارهای Q / I، نسبت فعالیت پتاسیم در حالت تعادل (ARK0) در دامنه 4-10×5/2 تا 2-10×5/1 (مول/ لیتر)2/1 به دست آمد. بالاترین ظرفیت بافری پتانسیل پتاسیم (PBC) (9/71 ) در خاک شماره 4 با بالاترین درصد رس (43.5٪) و کمترینPBC، 7/1471 سانتی مول بار بر کیلوگرم بر (مول بر لیتر)2/1 در خاک شماره 7 با بالاترین درصد شن (79٪) مشاهده شد. پتاسیم آسان قابل تبادل (ΔK0) در دامنه 42/0– 008/0 سانتی مول بار بر کیلوگرم به دست آمد. با توجه به مقدار انرژی آزاد گیبس (ΔG)، خاک ها از نظر پتاسیم در گروه خاک هایی با مقدار متوسط پتاسیم تا کمبود پتاسیم قرار گرفتند. همبستگی خطی بین مقدار رس و ظرفیت بافری پتاسیم (**77/0 = r) به دست آمد. فراوانی جزءهای پتاسیم در خاک های شاهد به ترتیب، پتاسیم غیر تبادلی> پتاسیم تبادلی> پتاسیم محلول به دست آمد. پس از سه ماه تیمار کردن با 0، 1، 2، 3و 5 درصد ورمی کمپوست، فراوانی پتاسیم در خاک شماره 4به صورت پتاسیم غیر تبادلی >، پتاسیم تبادلی>، پتاسیم محلول ، و در خاک شماره 7 به صورت پتاسیم محلول> پتاسیم تبادلی> پتاسیم غیر تبادلی تغییر کرد. مقدار پتاسیم آبشویی شده از خاک های تیمار شده با 5٪ ورمی کمپوست، به ترتیب در خاک شماره 4 به صورت MgCl2 (20 روز)> محلول CaCl2 (20روز)> NH4Cl (20روز)> NaCl (10روز)، و در خاک شماره 7 MgCl
