محبوبه ضرابی

مدیریت مصرف کود های فسفاته در باغات انگور اهمیت بالایی دارد. مصرف بی رویه کود-های فسفاته ممکن است موجب آلودگی آب های آشامیدنی و بروز پدیده سرشار سازی در آب های سطحی شود. اطلاع از ظرفیت بافری فسفر خاک ها (PBC)، نیاز استاندارد فسفر (SPR)، ظرفیت جذب فسفر در خاک ها و همچنین شاخص پس ماند در خاک ها در مدیریت مصرف کود اهمیت دارند. بدین منظور مطالعات همدمای جذب و دفع فسفر در 10 خاک سطحی (30-0 سانتی-متر) و 10 خاک زیر سطحی (60-30 سانتی متر) باغات انگور ملایر و 5 خاک سطحی تیمار شده با ترکیبات آلی شامل کود مرغی، کود دامی، ورمی کمپوست دامی و تفاله انگور انجام شد. مطالعات همدمای جذب با سری های غلظت فسفر از صفر تا 200 میلی گرم در لیتر در حضور 10 میلی مولار کلرید کلسیم انجام شد. جهت مطالعات دفع از محلول کلرید کلسیم 10 میلی-مولار استفاده شد. نتایج همدمای جذب فسفر به خوبی توسط معادلات فروندلیچ، خطی، ون های و تمکین قابل توصیف بودند. میانگین SPR خاک های سطحی و زیر سطحی در غلظت تعادلی 3/0 میلی گرم بر لیتر به ترتیب 7/18 و 7/19 میلی گرم بر کیلو گرم بدست آمد. میانگین PBC خاک های سطحی و زیر سطحی به ترتیب 6/8 و 3/12 لیتر بر کیلو گرم بدست آمد. میانگین ضرایب Kf و nf معادله فروندلیچ در خاک های سطحی به ترتیب 8/39 لیتر بر کیلو گرم و 6/1 و در خاک های زیر سطحی به ترتیب 7/43 لیتر بر کیلو گرم و 5/1 بدست آمد. میانگین شاخص پس ماند در خاک های سطحی بیشتر (7/1) از خاک های زیر سطحی (6/1) بدست آمد. مقادیر شاخص پس ماند بزرگ تر از یک، نشان دهنده پس ماند می باشند. میانگین SPR در خاک های تیمار شده با ترکیبات آلی شامل کود مرغی، کود دامی، ورمی کمپوست دامی و تفاله انگور به ترتیب 1/25، 6/45، 7/35، 8/14 درصد نسبت به خاک شاهد کاهش نشان داد. نتایج مطالعات نشان داد در خاک هایی با درصد رس و کربنات کلسیم بالا تر، نیاز استاندارد و ظرفیت بافری فسفر نیز بالا تر است. از طرفی اضافه نمودن ترکیبات آلی به ویژه ورمی کمپوست دامی باعث کاهش SPR و PBC خاک ها می شود. بین پارامتر PBC با CEC و درصد آهک همبستگی معنی دار بدست آمد.