شهریار مهدوی

تغییرپذیری اقلیمی و فعالیت های انسانی به عنوان دو علت اصلی تغییرات رواناب شناخته شده اند. با توجه به وضعیت موجود حوضه دریاچه ارومیه و ارزیابی اثرات اقلیمی و انسانی به منظور کاهش آسیب پذیری و مقابله با آن از اهمیت بسزایی در این حوضه برخوردار است. در این تحقیق تلاش شد تا راهکارهایی به منظور مقابله با کاهش تراز سطح دریاچه ارائه گردد. بدین منظور ابتدا از مدل WMSبرای شبیه سازی زیرحوضه ها و از دو مدل Hec-Hms و ANNبرای شبیه سازی رواناب حوضه آبریز استفاده گردید. در این مرحله از داده های روزانه پنج ایستگاه هواشناسی و پنج ایستگاه هیدرومتری در سطح حوضه طی سال های 1386 تا 1390که از داده های 1386 تا 1388 برای واسنجی و 1389 تا 1390برای صحت سنجی مدل Hec-Hms بهره گرفته شد و برای مدل ANNاز 70% و30% داده ها به ترتیب برای واسنجی و صحت سنجی استفاده شد که نتایج نشان دهنده دقت بالای مدل ANN می باشد، با انتخاب مدل ANN و شبیه سازی رواناب منطقه، که از داده های 10 ایستگاه هواشناسی و 10 ایستگاه هیدرومتری منطقه موردنظر در طول دوره آماری 1346 تا 1390 استفاده شد، بیشترین مقدار آماره r، 93/0 در مرحله واسنجی و 88/0 در مرحله صحت سنجی و کمترین مقدار RMSE در مرحله واسنجی40/0 ودر مرحله صحت سنجی 39/1 بود. در نهایتارزیابی عوامل موثر بر تغییرات تراز سطح دریاچه نشان داد که عوامل اقلیمی به طور متوسط 25% و عملکرد انسانی 75%، در کاهش تراز سطح دریاچه در سال های اخیر تاثیر داشته است.