شهریار مهدوی

خشکسالی به عنوان بلای طبیعی و پدیده ای اجتناب ناپذیر، از دیرباز در کشورهای مختلف به خصوص کشور های مستقر در مناطق گرم و خشک مانند ایران به کرات وقوع یافته است. لذا با توجه به اهمیت این پدیده، به کمک شاخص SPIخشکسالی و اثرات آن بر روی آب های سطحی و زیرزمینی طی دوره زمانی 27 ساله(سال های 64 تا 91) در استان مرکزی مورد بررسی قرار گرفته و نقشه های پهنه بندی آن به کمک نرم افزار Arc GISتهیه شده است. نتایج نشان داد در سال های 75-76 و 86-87 خشکسالی در استان مرکزی بیش ترین شدت را داشته است. همچنین باتوجه به خصوصیات زمین شناسی و آبخوان های موجود در منطقه، این ناحیه به چهار بخش تقسیم بندی شد. سپس رابطه بین شاخصSPIو سطح تراز آب زیرزمینی در این چهار بخش مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد، مناطق 1و 2 که آبخوان آن ها ضعیف تر می باشد وابستگی بیش تری به بارندگی داشته و در نتیجه اثرات خشکسالی را سریع تر نشان می دهند. همچنین به دلیل سفره آب زیرزمینی عمیق مناطق 3 و 4، زمان عکس العمل این نواحی به بارندگی با یک تاخیر زمانی همراه می باشد. بیش ترین شاخص قابلیت اطمینان برایSPIدر نواحی 1 و 2 به میزان 59/0 و کم ترین میزان آن در ناحیه 4 به میزان 37/0 می باشد. بیش ترین شاخص آسیب پذیری در ناحیه 4، 59/1 و کم ترین میزان آن در ناحیه 2 به میزان 77/0 می باشد. همچنین بیش-ترین شاخص قابلیت اطمینان برای تراز آب زیرزمینی در نواحی 1 و 2 برابر 59/0 و کم ترین آن در ناحیه 3 با مقدار 41/0 است. بیش ترین شاخص آسیب پذیری نیز در ناحیه 3 به میزان 9/0 و کم ترین آن در ناحیه 1 با مقدار 53/0 می باشد. لذا می توان نتیجه گرفت که خشکسالی در طول دوره آماری مورد نظر بیش ترین و کمترین تاثیر را به ترتیب بر نواحی 3 و 1 داشته است.