پتاسیم عنصر ضروری برای رشد گیاه می باشد و اهمیت آن در کشاورزی بخوبی شناخته شده است. تعیین پتاسیم قابل استفاده، نگرانی اصلی در تولیدات کشاورزی است. نمونه برداری دردشت های گیان، درود و کنگاور با رژیم رطوبتی رطوبتی زریک،صورت گرفت. 15 نقطه انتخاب و نیم رخ ها حفر شد و تشریح شدند. سپس نمونه خاک از هر افق، جمع آوری شد. آزمایش های فیزیکو-شیمیایی و کانی شناسی در آزمایشگاه صورت گرفت. همه خاک ها، در راسته اینسپتی سولز طبقه بندی شدند. اشکال مختلف پتاسیم شامل: محلول، تبادلی، غیر تبادلی و پتاسیم کل و فسفر قابل استفاده در آزمایشگاه تعیین شد. نتایج نشان داد که پتاسیم محلول، غیر تبادلی و کل در دشت رسوبی (به ترتیب برابر، 0.23، 1828 و 8600 میلی گرم بر کیلوگرم)، بیشتر از دشت سیلابی و دامنه ای است، و بیشترین میزان پتاسیم تبادلی در دشت سیلابی (417 میلی گرم بر کیلو گرم) مشاهده شد. پتاسیم محلول و پتاسیم غیر تبادلی در خاک های شالیزار و پتاسیم تبادلی در کشت ذرت بالا بود. محتوی رس فاکتور اصلی بالا بودن پتاسیم محلول، غیرتبادلی و کل در اراضی شالیزار است. کانی های اسمکتیت و ورمیکولیت در سطح خاک، و کانی ایلیت در لایه زیرسطحی از پارامترهای دیگر اثرگذار در محتوی مقدار پتاسیم قابل دسترس در خاک است. به طوری که خاک سطحی با مقدار اسمگتیت و ورمی کولایت بالا محتوی پتاسیم محلول و تبادلی بالای را نشان داد. نتایج نشان داد که بیشترین و کمترین مقدار فسفر قابل دسترس، به ترتیب درکشت های ذرت و چغندر قند بوده است. ضرایب پیرسون نشان داد که بین مواد آلی و میزان فسفر محلول خاک رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد(R2= 0.906). پتاسیم تبادلی نیز با CEC، مواد آلی و فسفر خاک همبستگی مثبت و معنی داری را نشان داد.
