ثمر مرتضوی

ریز آلاینده های دارویی به دلیل داشتن عملکردهای متفاوت فیزیکوشیمیایی یا فعالیت های بیولوژیک بهمراه پایداری و تجمع بالا در رودخانه ها انتشار یافته اند. رودخانه کرج از بزرگ ترین و مهم ترین بوم سازگان های آبی در استان البرز است. هدف این پژوهش بررسی حضور، میزان غلظت و منابع آلاینده های دارویی ضد التهابی (مسکن ها همانند ناپروکسن، سبکس و دیکلوفناک ) و آنتی بیوتیک ها (همانند آموکسی سیلین، اریترومایسین، جنتامایسین و سفالکسین) در رودخانه کرج می باشد. در انجام این پژوهش، نمونه برداری از 14 ایستگاه آب و 3 ایستگاه تصفیه خانه فاضلاب و پساب در طی مسیر رودخانه با 3 بار تکرار استاندارد صورت پذیرفت. پس از فیلتر کردن نمونه ها با دستگاه کروماتوگرافی مایع آنالیز آنها صورت گرفت. با توجه به تجزیه و تحلیل های دستگاهی غلظت آلاینده های ضد التهابی ناپروکسن، سبکس، دیکلوفناک و آنتی بیوتیکی آموکسی سیلین، اریترومایسین، جنتامایسین و سفالکسین در نمونه های آب به ترتیب 537/5، 273/1، 106/0، 275/32، 116/30، 235/31 و 552/32 میکروگرم بر لیتر به دست آمد؛ در حالیکه غلظت این آلاینده ها در نمونه های فاضلاب به ترتیب 322/3، 781/0، 246/0، 72/21، 903/21، 17، 22 و 017/20 میکروگرم بر لیتر و در نمونه های پساب به ترتیب 7/1، 515/0، 192/0، 869/15، 086/16، 032/16 و 825/13 میکروگرم بر لیتر اندازه گیری شد. باقیمانده های دارویی از طریق ادرار و مدفوع وارد شبکه های فاضلاب شده و به وسیله سه مرکز تصفیه خانه آسارا، پورکان و سرودار در طی مسیر رودخانه بهمراه سپتیک تانک های مراکز تجاری و تفریحی همانند رستوران ها در رودخانه کرج تخلیه می شوند. تصفیه خانه ها، ورود فاضلاب بدون تصفیه درمانگاه سیرا در بالادست رودخانه، تخلیه پسماند های غیر قانونی، شیرابه محل دفن زباله در پیچ خزنکلا در میانه های مسیر رودخانه و مهم ترین آن ها تخلیه فاضلاب بدون تصفیه مراکز آبزی پروری از منابع آلودگی نقطه ای آب رودخانه هستند. در واقع مراکز تصفیه خانه در طی مسیر رودخانه کرج اصلی ترین منبع پذیرنده فاضلاب های خام آلوده و پساب آلوده سپتینک تانک های مراکز تجاری، تفریحی، اداری و مسکونی می باشند. به همین دلیل تصفیه خانه ها اولین عامل اصلی آلودگی و بالابودن غلظت آلاینده های دارویی در نظر گرفته شدند. در همین راستا عدم کارایی تصفیه خانه ها و راندمان حذف پایین آن ها ا