پانتئیسم؛ همه خدایی، از ریشه یونانی پان pan همه و تئوس Thoesخدا و ترجمه تحت الفظی همه-خدایی می شود یا همه چیز خداست. ابتدا به علت معنای رایج پانتئیسم که خدای ادیان ابراهیمی را رد می کنند، آتئیستی و الحادی می دانیم بعد متوجه می شویم پانتئیسم در چند معنا بکار رفته است؛ مانند همه خدایی طبیعت گرای صرف و غیرطبیعت گرا، پانتئیسم مونیسم فلسفی اگر بخواهیم پانتئیسم را در معنای وحدت وجود ادیان ابراهیمی قرار دهیم باید پانتئیسم مبتنی بر وحی و خدا باور که مبتنی بر ادیان ابراهیمی و غیرابراهیمی و طیف های مختلف آن را در تقسیم بندی پانتئیسم قرار داد مانند پانتئیسم مسیحی یا اسلامی و یا گروهی از اهل تصوف و مکتب شانکارا در ادویته ودانته هند که وحدت را در خدا دانسته و جهان را توهم و خیال می دانند و پانتئیسم مونیسم غیر ادیان ابراهیمی که تشخص، تعالی، تقدس، وحی، پیامبران الهی و عبادت خدا را نفی می کنند، پانتئیسم علمی مانند هاوکینز و.. . چون پانتئیسم در معنای وحدت وجود فلسفه و عرفان اسلامی هم این لفظ را برای تفکر مولانا و ابن عربی هم بکار برده اند که متفکران اسلامی به علت غلبه معنای طبیعت گرایانه صِرف، این اتصاف را نادرست و وحدت وجود را از این اتصاف مبری دانسته-اند، اما در صورت نامیدن طیف های مختلف معنای وحدت وجود اسلامی به پانتئیسم باید تعریف دقیق آن را با پیشوند و پسوندی مشخص شود و گرنه افراد دچار بدفهمی و مغالطه می شوند. وحدت وجود ادیان در تعاریف رایج طبیعت گرایانه و فیزیکالیسم بدون اعتقاد به خدای متعالی نمی گنجد. هدف از این تحقیق بررسی معانی مختلف پانتئیسم در سه تفکر هندوئی، اسپینوزائی و مولانایی می باشد. نسبت دادن این واژه بدون توجه به معنای خاص باعث اتهام، اختلاف، نفی و اثبات تفکرات اسپینوزا، مولوی و یا دین هندوئیسم شده است که ضرورت توجه به آن را بیشتر می کند. اما با توجه به غلبه ی معنایی پانتئیسم طبیعت گرایانه ی صرف که منکر عالم غیب و ماوراء الطبیعه و منکر وجود متعالی و برتر و مقدس خدا هستند و معتقدند خدا و جهان یکسان هستند؛ یعنی خدای برتر از ماده نداریم و بر این اساس تفاوت بین خدا و واقعیت مادی وجود ندارد و خدا نام دیگر جهان است و همه ی جهان را خدا و خدا را همه ی جهان معنا نموده اند و معتقدند جهان قدیم و خود بسنده است و خلق و صنع و ایجادی توسط خالق و صانع برتری به نام خدا وجود ندارد،
