امام علی (علیه السلام) به عنوان امام المفسرین از بزرگترین و مقدم ترین مفسران بزرگ قرآن کریم است. روایات تفسیر فراوانی از حضرت علی (ع) در منابع روایی و تفسیری، از جمله تفسیر ارزشمند نورالثقلین نقل شده است. با بررسی روایات تفسیر امام علی (ع) روشن می گردد که حضرت (ع) از روش ها و رویکردهای مختلفی در تفسیر آیات قرآن استفاده کرده است، و کارکردهای گوناگونی در روایات تفسیری حضرت (ع) قابل مشاهده است. تفاوت کارکردها در روایات تفسیری، گونه های متعددی از روایات تفسیری را پدید آورده است. ملاحظه و توجه به گونه های روایات تفسیری امام علی (ع)، نقش قابل توجهی در تسهیل و فزونی بهره گیری از این روایات در فهم محتوا و مفاد آیات شریفه قرآن کریم دارد؛ بلکه در پاره ای موارد، عدم توجه به تفاوت گونه ها و اختلاف کارکردها در روایات تفسیری، سبب اشتباه در فهم و تفسیر آیات قرآن می شود. آنچه با روش توصیفی – تحلیل از بررسی گونه های روایات تفسیر امام علی (ع) با تاکید بر تفسیر نورالثقلین به دست آمد، عبارتند از: ترسیم فضای نزول، ایضاح لفظی، ایضاح مفهومی، تفسیر عقلی، تفسیر فقهی، تفسییر علمی و تجربی، تفسیر عملی، تفسیر تمثیلی، تفسیر متشابهات، تبیین اشارات، تفسیر رویدادی، تفسیر قرآن به قرآن.
