عوالم کلی وجود از موضوعات بسیار مهم در فلسفه اسلامی است که مورد توجه فلاسفه و متکلمین بوده است. این تحقیق تحت عنوان بررسی تطبیقی عوالم کلی وجود از منظر ابن سینا و سهروردی به دنبال ریشه اختلاف ابن سینا و سهروردی در باب تقسیم عوالم و مسائل مربوط به آنهاست و اینکه با وجود این اختلافات چه ثمراتی از حیث اعتقادی و اخلاقی می تواند داشته باشد. ثمراتی که در کتابهای ابن سینا و سهروردی و برخی کتب و مقالات دیگر یا اصلا وجود دارد و یا به صورت پراکننده مورد توجه بوده است. در این تحقیق به این نتیجه می رسیم که تعریف کردن مفاهیم بسیار مهم است زیرا یکی از ادله-ایی که باعث اختلاف ریشه ایی در باب تقسیم عوالم هستی برای ابن سینا و سهروردی وجود دارد، به تعریف آنها از جوهر بر می گردد. هر چند روش آنها در کشف مسائل عوالم هستی به اختلاف آنها منجر می شود امّا مسأله تعریف از جوهر از جمله مسائلی است که می تواند به این اختلافات دامن بزند. در فصل مربوط به عالم عقول به این نتیجه می رسیم که کثرتی که در عالم مشاهده می کنیم، توجیه پذیر است. آنها واسطه در ایجاد و فیض حضرت حق هستند. با تهذیب نفس، حد معینی برای رشد و ترقی انسان به مراتب عالی، وجود ندارد. اثبات این مطلب که ما در همین عالم مادی، جدای از اصل و حقیقت مجرد خود نیستیم و از روزی که به دنیا آمده ایم در سیر صعودی و معاد تدریجی قرار می-گیریم تا آن که دم به دم به معاد وعده داده شده نزدیک می شویم، حامل درس های اخلاقی و اعتقادی است که هر انسان آزاد و آزاد اندیشی را به تفکر وا می دارد . در فصل مربوط به عالم مثال و با منطبق کردن تعریف جوهر بر خیال از ناحیه شیخ اشراق به اثبات عالمی دیگر از سنخ مجردات به نام صور معلقه (عالم مثال) می رسیم و با اثبات نامیرایی انسان و تبیین مسائل مربوط به معاد، وحی، معجزات و ... باعث محکم شدن اعتقادات و باورهایی است که سعادت اخروی و ابدی انسان را به دنبال دارد. در فصل مربوط به عالم ماده و دانستن کیفیت تکوین و حقیقت عالم ماده و تدبیر آن از سوی مجردات، هر انسان صاحب اندیشه را به وجد می آورد. در نهایت پیشنهاد می شود که در کتب درسی حوزه و دانشگاه ثمرات مباحث فلسفی و بیان ریشه اختلافات فلاسفه ذکر شود تا طالبان دانش با فراگیری آنها بتوانند بهره بیشتری از مطالب فلسفی برده و با یادگیری آنها شور و نشاط خود را در راه یادگیری مباحث دی
