مشخصات پژوهش

عنوان	ارزیابی و مقایسه پایداری منابع دو ذخیره گاه جنگلی در استان همدان
نوع پژوهش	مقاله چاپ شده
کلیدواژه‌ها	تنوّع زیستی توسعه پایدار جنگل دره سماق بنه ازناوله
چکیده	در سال­های اخیر، کنترل و مدیریت جنگل براساس تنوّع زیستی و موضوعات اقتصادی و اجتماعی و رابطه آن با توسعه پایدار بسیار مورد توجّه قرار گرفته است­. هدف از نوشتار پیش رو ارزیابی و مقایسه­ پایداری منابع دو ذخیره­گاه جنگلی دره سماق و بنه ­ازناوله ملایر در استان همدان است. در این بررسی برای تعیین و اولویت­بندی شاخص­های مدیریت پایدار جنگل در سطح محلّی از روش ترکیبی­، شامل روش ارزیابی سلسله­مراتبی و شاخص­های پایداری دستورالعمل نشریه­ 505 سازمان جنگل­ها و مراتع کشور استفاده شده است­ که تنوّع زیستی به دلیل امتیاز کم در هردو ذخیره­گاه و به­ترتیب­ تدابیر حقوقی و ساختار تشکیلات­، کارکردهای اقتصادی و اجتماعی، کارکردهای تولید جنگل، گستره منابع جنگلی، کارکردهای حفاظتی با کمترین امتیاز بیشترین تأثیر را در ناپایداری دو ذخیره­گاه­ جنگلی دارند. ذخیره­گاه دره سماق با وزن نهایی 571/0 نسبت به ذخیره­گاه بنه ازناوله با وزن نهایی 428/0 به­دلیل تنوّع زیستی و غنای گونه بهتر­، پایداری نسبی بیشتری دارد­؛ به­طوری­که ذخیره­گاه دره سماق­ با امتیاز 51 دارای پایداری متوسّط ­است و ازناوله با 31­ امتیاز در وضعیّت ناپایداری قرار دارد. با توجّه به تفاوت و امتیاز بیشتر شاخص­های گستره منابع جنگلی، تنوّع زیستی، سلامتی و شادابی، کارکردهای حفاظتی، کارکردهای اقتصادی و اجتماعی، ذخیره­گاه جنگلی دره سماق نسبت به ذخیره­گاه بنه ازناوله، از پایداری بهتری برخوردار است. شاخص­ها نشان­دهنده اهمّیت مشارکت مردم محلّی در مدیریت پایدار هردو ذخیره­گاه است­. به­طوری­که عدم پذیرش اجتماعی، از مهم­ترین دلایل ناموفّق­بودن طرح­ها و برنامه­های احیای جنگل­ است­. تلفیق تکنیک مدل­ سلسله­مراتبی و شاخص های ارزیابی پایداری جنگل می­تواند ابزار مناسبی به­منظور مدیریت پایدار جنگل باشد­
پژوهشگران	علیرضا ایلدرمی (نفر اول)، ایمان پژوهان (نفر چهارم)